این حرم نورانی مدفن امامزاده یحیی(ع) فرزند امام موسی کاظم(ع) و برادر حضرت ثامن‌الحجج امام رضا(ع) خوانده می‌شود و این مهم در کتیبه‌ای که بر فراز ایوان این بقعه قرار دارد، تصریح شده است.
"ابن شهر آشوب" در مناقب و صاحب "عمدة الطالب" و "کشف الغمه" و کتب دیگر و تأیید مرحوم حضرت آیت‌الله علامه حائری مازندرانی(علامه سمنانی) امامزاده یحیی فرزند بلافصل حضرت موسی بن جعفر(ع)بوده و در سال 198 هجری قمری هنگام مسافرت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) از مدینه به مرو جزو همراهان حضرت بوده است. بر اساس شواهد تاریخی حضرت امام رضا(ع)، برادر خود حضرت یحیی(ع) را مامور ارشاد مردم این دیار می‌کند. امامزاده یحیی(ع)بعد از شهادت برادرش امام رضا(ع) به تحریک خلیفه عباسی در سمنان به شهادت می‌رسد .
مدیرکل میراث فرهنگی استان سمنان از امامزاده یحیی(ع) به عنوان یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری مذهبی در این استان نام برد و گفت: طرح کلی بنای این امامزاده واجب‌التعظیم تطابق زیادی با معماری عصر ایلخانی دارد و به‌نظر می‌رسد هسته اصلی بنا مربوط به این دوره است.
خواجه بیدختی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا-منطقه سمنان اظهار کرد: در داخل خود بنا کتبه‌ای وجود ندارد اما طرح کلی بقعه و شکل گنبد گویای ساخت بنا در دوره ایلخانی است.
وی با بیان اینکه این بنای زیبا در گوشه جنوب غربی تکیه معروف و تاریخی پهنه قرار دارد افزود: این بقعه نورانی از صحنی وسیع، ایوانی رفیع و باشکوه و گنبدی بزرگ و زیبا تشکیل شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان سمنان با اشاره به ارتفاع 12 و نیم متری ایوان این بقعه تصریح کرد: سرتاسر این این ایوان زیبا دارای تزیینات کاشکاری است و بر پیشانی و بلندای ایوان یک کتیبه به خط ثلث و به رنگ سفید در زمینه‌ای لاجوردی وجود دارد که نوشته آن به معرفی مدفون این گنبد (یحیی بن موسی الکاظم(ع))پرداخته است.
وی با بیان اینکه شکل حرم با کاشی‌های خشتی سفید که دارای گل‌های لاجوردی است پوشش شده خاطرنشان کرد: دو ضلع شمالی و جنوبی این حرم دارای دو طاقنمای بزرگ‌اند.
خواجه بیدختی از وجود تزیینات گچبری در زیر گنبد این حرم خبر داد و گفت: گنبد این بقعه که کاشی فیروزه‌ای جذابیتی ویژه به آن بخشیده، پیازی شکل بوده و با ساقه‌ای کوتاه بر چهر فیل‌پوش برپاشده است.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان سمنان از امامزاده یحیی(ع) دبه عنوان نگین شهر تاریخی و مذهبی سمنان نام برد و گفت: مردم ارادت ویژه‌ای به این امامزاده واجب‌التعظیم دارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین عبد‌الله واحدی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری ایسنا، به معرفی امامزاده یحیی(ع) براساس شواهد تاریخی پرداخت و گفت: در روایتی آمده است که حضرت یحیی(ع) فرزند بلافصل حضرت موسی بن جعفر(ع) در سنه178ه. ق در مدینه منوره دیده به جهان گشود و در پنج سالگی از نعمت وجود پدر محروم شد. ایشان که به شوق دیدار برادر بزرگوارش حضرت رضا(ع) از مدینه به سوی خراسان رهسپار بود در بین راه به این دیار رسیدند.
وی به تشریح روایات تاریخی در خصوص این امامزاده پرداخت و اضافه کرد: امامزاده یحیی(ع) که تحت تعقیب مأمورین مأمون عباسی لعنة‌الله علیهم بودند، به منظور محفوظ ماندن از گزند آنان وارد گرمابه(گرمابه حضرت واقع در تکیه پهنه) شد. درون گرمابه مرد نابینایی را مشغول استحمام دید که در جستجوی ظرف آبی بود، حضرت به آن مرد کمک کرد و ظرف آب را به او داد. مرد نابینا پس از تشکر، از تنگدستی و نابینایی خود شکایت کرد.حضرت بر چشمان آن مرد دستی کشید و در حق او دعا کرد. از برکت دعای حضرت، مرد نابینا، بینایی خود را بدست آورد و با خوشحالی از گرمابه بیرون دوید.مأمورین مأمون که به شکل کشاورزان لباس پوشیده بودند، از او سبب خوشحالی‌اش را پرسیدند. او که ایشان را نمی‌شناخت پس از شرح ماجرا به آنان گفت: سید بزرگواری داخل گرمابه است. مأمورین با شنیدن این سخن به داخل حمام یورش بردند و با بیل‌هایشان، حضرت را در سن 25 سالگی مظلومانه به شهادت رسانیدند. این واقعه جانگداز در ماه صفر‌المظفر سال 203 هجری قمری اتفاق افتاده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین واحدی تصریح کرد: یکی از ممتازترین ویژگی این بقعه نسبت به سایر بقاع متبرکه این است که صاحب بقعه، برادر امام رضا(ع) است.
وی خاطر نشان کرد: در ضلع شمالی حرم حضرت امامزاده یحیی(ع) مراقد مطهر بیش از 270 نفر از شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی سمنان وجود دارد که زینت و اعتبار خاصی به آستانه بخشیده و امت شهیدپرور و متدین به دلیل علاقه و اعتقاد قلبی خود و به منظور بهره گرفتن از فیوضات معنوی و فضای روحانی این مکان مقدس فواصل طولانی را پیموده و با اشتیاق فراوان برای عبادت و برآورده شدن حاجات خود به این مکان مقدس روی می‌آورند.
مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان ادمه داد: همچنین در ایوان بقعه تعدادی از علمای معروف و برجسته سمنان چون آیت‌الله شیخ محمدعلی عالمی، حجت‌الاسلام و المسلمین حاج شیخ ملا غلامحسین هراتی، آیت‌الله شیخ محمدرضا فیض سرخه‌ای، آیت‌الله حاج شیخ مهدی شریفی و حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سید علی اکبر سیادتی و حجت‌الاسلام حاج شیخ علی اکبر ادب و حاجی شیخ هادی شریفی مدفون هستند.
وی پیرامون ساختمان ظاهری بقعه نیز اظهار کرد: بقعه دارای گنبد عظیم و ایوان کاشیکاری شده و حرم و صحن است که ارتفاع ایوان آن حدود 12.5 متر و به شکل زیبایی در سال 1338 کاشیکاری شده است.
واحدی ادامه داد: این گنبد که قریب ششصد سال پیش ساخته شده در سنه 1348 مرمت و کاشیکاری شده و قدمت آن مربوط به قرن هشتم و دوران مغول است.
مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان با بیان اینکه این بنا به ثبت تاریخی رسیده است، افزود: قسمت تحتانی ایوان دارای کاشیکاری جدیدتری شامل چهار طاقنمای کاشیکاری و یک درب ورودی حرم است که دو طاق‌نما در سمت غرب و در طرفین درب حرم و دو طاقنمای دیگر یکی در ضلع شمالی و دیگری در ضلع جنوبی ایوان برپا شده است و دو راهروی شمالی و جنوبی ایوان را به صحن مرتبط می‌کند.
وی افزود: دو طاقنمای طرفین درب حرم طاقنمای سمت راست به زیارتنامه حضرت یحیی بن موسی(ع) و طاقنمای سمت چپ به دعای اذن دخول با کاشی‌های لاجوردی رنگ مزین شده‌اند.همچنین بر طاق‌نماهای جنوبی، آیۀ شریفۀ آیت‌الکرسی به خطی زیبا نوشته شده است. بالای راهرو ورودی قسمت جنوبی، سورۀ مبارکه توحید به چشم می‌خورد.
به گزارش ایسنا-طرح ساماندهی محدوده اطراف آستان مقدس امامزاده یحیی(ع) سال‌ها است که از سوی مدیران اجرایی و شهری سمنان مطرح است.
رییس شورای اسلامی شهر سمناندر همین ارتباط به ایسنا گفت:بر اساس این طرح، بارگاه باشکوه و مقدسامامزاده یحیی(ع) در مساحتی 18 هکتار ساماندهی می‌شود.
علی همتی ادامه داد: این طرح در شوراهای دوره سوم و چهارم تهیه و تدوین و به تصویب این دستگاه نظارتی نیز رسیده است.
وی از این امامزاده به عنوان مهمترین جاذبه مذهبی سمنان نام برد و گفت: ساماندهی فضای پیرامونی این حرم و توسعه آن می‌تواند به جذب گردشگران مذهبی کمک شایانی کند.
وی با اشاره به عبور سالانه 20 میلیون زائر و مسافر از سمنان خاطرنشان کرد: بخش عمده این جمعیت، زوار امام‌رضا(ع) هستند و در صورت معرفی بیشتر این امامزاده، حرم نورانی وی می‌تواند بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
رییس شورای اسلامی شهر سمنان با اشاره به تعدد امامزادگان در سمنان تصریح کرد: شهر سمنان به واسطه قرار گرفتن بر سر راه خراسان و ارادت مردم آن به اهل‌بیت(ع) مدفن بسیاری از امامزادگان است به‌طوری که تنها در محله محلات 17 امامزاده و بقعه متبرکه وجود دارد.
به هر روی بقعه گنبد و فیروزه‌ای امامزاده یحیی(ع)، نگینی است در انگشتری سمنان و هر روز چشمان بسیاری را به میهمانی خود می‌برد.
رنگ آبی و فیروزه‌ای این گنبد بیش ازهر چیز دیگری، آدمی را به آسمان و ملکوت پیوند می‌دهد چرا که آبی، آن هم در این حجمی گنبدی و دوار، بیش از هر چیز روایتگر پاکی و حاکمیت ایمان و صدای سخن عشقاست و مردم پاک و بی‌آلایش کویر هر روز آرامش خود را در این آبی آسمانی می‌جویند.