کد خبر: ۳۹۲۹۷۵
تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۳۹۵ - ۰۹:۴۰ 12 March 2017
گرمسار خورشید درخشان استان سمنان این روزها سفره سخاوت کویر مرکزی ایران را گسترانده تا لحظات زیبای ایرانیان را در غروب وطلوع خورشید کویر جشن بگیرد.

گرمسار در گذشته نه چندان دور به خوار معروف بوده و در کتب مختلف از این شهر به نام خوار یاد شده است خوار نامی است قدیمی و مربوط به دوره قبل از اسلام و ایران باستان است در اوستا از خوار و صفحات البرز به نام ورن یاد شده است در کتیبه های آشوری این ناحیه را خوار و درجای دیگر آری خوانده اند در زمان اشکانیان گرمسار یکی از ایالات تابع آنها و خوآن نام داشت و امروز سمنانی ها به آن خواره می گویند سلوکیها از این منطقه به نام خاربیس یاد کرده اند که اغلب فرهنگ لغات در ذکر معنی کلمه خوار نام آن خوارزمی نیز یادآوری شده است.

گرمسار یکی از نواحی آباد ایران در گذشته بوده است و حتی در معجم البلدان به نام شهر بزرگ نامیده شده ولی علل مختلف از قبیل حمله اقوام مهاجم چون حمله مغول و بعدها تاخت و تاز و حمله یاغیان ترکمن و همین طور نامساعد بودن آب و هوا و فقر اقتصادی سبب خرابی آن شده است.

شهر گرمسار تا چندی پیش قشلاق نامیده می شد و هنوز هم افراد مسن و پیران آن را قشلاق تلفظ می کنند در گذشته خوار شامل چهار بلوک قشلاق، بلوک ریکان، بلوک یاتری و بلوک آرادان بود.

ده نمک یکی از جاذبه های گردشگری گرمسار است

از آثار تاریخی شهر گرمسار می توان به خانه باقری، آب انبار بزرگ گرمسار، مجموعه کارخانه و انبار پنبه، مسجد امام حسین(ع)، جاده سنگ فرش، آب انبار حاجی، تپه علی آباد، قلعه پاده گرمسار، کاروانسرای قصر بهرام، کاروانسرای عین الرشید، منطقه قدیمی گندم در، دره سلوک را می توان نام برد.

جاده سنگفرش امروز یکی از راه هایی که به نام راه شاه عباسی معروف شده است در واقع جانشین راه شاهی میراث داریوش کبیر به شمار می رود این نوع سنگفرشراه ها، گویای تجدید خاطره عهد داریوش یا ساسانیان است که سنگ فرش راه را بنا نهادند و بعد رومیان از آنها تقلید کردند در دوره صفویه و در زمان شاه عباس در چند منطقه، جاده سنگ فرش احداث شد.

کارونسرای ده نمک در ۴۹کیلومتری شرق گرمسار واقع و از نوع چهار ایوانی است این کاروانسرا در دوره صفویه ساخته شد و به شکل مربع مستطیل است سردر ورودی آن با دو گوشواره دو طبقه به شکل ذوزنقه است این کارونسرا دارای چهار ایوان که در پشت هر ایوان اتاقی که به عنوان رابط بین اصطبلها بود، قرار دارد.

خانه باقری ساختمان به صورت خانه باغ در دو طبقه با تزئینات فراوان ساخته شده است که شالوده بنا از خشت خام و نمای آن با آجر تزئین شده طول و عرض باغ ۲۸۰در ۳۰۰متر با دیوارهای بلندی است که از نماهای با ارزش شهر گرمسار محسوب می شود.

همچنین مسجدجامع گرمسار درمرکز شهر واقع شده که دارای ظاهری ساده و به صورت سنگ مرمر، یک سردر بزرگ و دو گلدسته است که با توجه به مرکزیت شهر از اهمیت زیادی برخوردار است.

بنه کوه میزبان مسافران نوروزی است

منطقه نمونه گردشگری "بنه کوه" در شمال شهر گرمسار در پنج کیلومتری شمال گرمسار واقع شده است و بخاطر دارا بودن طبیعت زیبا و عبور رودخانه حبله رود، یکی از مناطق نمونه گردشگری در استان سمنان است، این منطقه به دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی گرمسار (خوار) به مازندران، از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت ویژه ای است.

قلعه باستانی "استوناوند"، "ریگ تپه" و "قلعه گبری" از جاذبه های این منطقه است. به دلیل قرار داشتن بنه کوه در بخش انتهایی رودخانه حبله رود (که رودخانه ای دائمی است)، در این منطقه انواع پرندگان و ماهی ها زیست می کنند.

آب انبار امام زاده شمس الدین در حومه شهر گرمسار و در مسیر راه امامزاده شمس الدین و اسماعیل و به فاصله حدود یک کیلومتری از شمال غربی گرمسار قرار دارد. آب انبار مذکور در دوره قاجار ساخته شده که به آب انبار(آب حوض) آقا مشهور است.

این آب انبار مخزن و بادگیر، پاشیر، پلکان و سردر را شامل می شود سقف پلکان پاشیر با آجرهایی به فرم حصیری و به صورت ضربی ساخته شده که بر خلاف اکثر آب انبارهای منطقه پلان آب بر پایه مربع مستطیل بنا شده است و مخزن آن از فرم چهارگوشی که یک ستون در وسط آن تعبیه شده و بر روی ستون بادگیر آن قرار دارد. تویزه هایی از چهار طرف به صورت بعلاوه بر این پایه ستون نشسته اند تا چهار گنبد بر روی آنها قرار گرفته و پوشش مخزن را کامل کنند.

مصالح اصلی تشکیل دهنده آب انبار آجر و ملات را شامل می شود و کف اصلی پیرامون آب انبار به دلیل ساخت جاده آسفالته حدود ۵۰ سانتیمتر بالا آمده است

.

امامزاده شمس الدین و اسماعیل (ع)

در شهرستان گرمسار و حومه شهر و به فاصله حدود سه کیلومتری شمال غربی گرمسار واقع گردیده است. بنا منسوب به دوره قاجار است و متعلق به دو نفر از فرزندان امام موسی کاظم (ع) به نام های شمس الدین و اسماعیل است. مردم و اهالی منطقه به این دو تن اعتقاد خاص دارند و همه روزه بخصوص ایام تعطیل برای زیارت به این مکان می روند.

کل بنا بر پایه مربع مستطیل ساخته شده است که در قسمت شرقی آن رواق و ایوانی وجود دارد که ورودی به بقاع امامزادگان را ممکن می‌سازد. این دو بقعه که با دیواری بین آنها فاصله افتاده است در کنار هم چسبیده به هم قرار دارند و به صورت متصل ساخته شده اند و برای هر یک از آنها گنبدی در نظر گرفته شده است.

سطح داخلی گنبدها گچکاری شده و تکنیک ساخت دو گنبد مانندهم است به این صورت که برای تبدیل پلان مربع به دایره برای استقرار گنبد بر روی جرزها با استفاده از فیلپوش‌هایی که درچهار کنج بکار رفته اند این عمل انجام شده است مصالح اصلی در ساخت بقاع از خشت و گل به شمار می رود که آجر نمای فعلی به آن افزون شد.

قلعه پاده گرمسار

این روستا در ۳۵کیلومتری شرق گرمسار و درفاصله سه کیلومتری شرق آرادان و دریک کیلومتری جنوب جاده تهران-مشهد واقع شده است که اهالی قدمت این روستا را ۶۰۰سال تخمین می زنند روستای پاده در گذشته از قرار مبدا خوار به شمار می رود ناصرالدین شاه قاجار در سفر خود به مشهد هنگام مراجعت به تهران از این روستا دیدن کرد و شرح مفصلی درباره آن نوشته است.

محمدحسن خان صنیع الدوله در بازدید خود از خوار گرمسار فعلی از پاده بازدید کرد و گفت اصل این اسم ده پایین بوده است چراکه از سمت مغرب از این ده که می گذرد خاک، خوار است ولی آبادی نیست و جر روستاهای ده نمک به شمار می رود و سپس شرحی درباره قلعه و تپه و بناهای این روستا از جمله حمام و یخچال و تکیه آن نوشته است.

جمعیت پاده یک هزار و ۲۶۵نفر در سال ۳۵ بود و سکنه پاده در آمار سرشماری های سال ۶۵ به تعداد ۱۲۳خانوار بوده است از بناهای تاریخی پاده قلعه خرابه ای است که احتمالا مربوط به قبل از اسلام و به قلعه گبری معروف است در کنار این قلعه امام زاده ابوسعید(ع) پسر حضرت امام موسی کاظم(ع) در آن قرار دارد در سمت جنوب پاده قلعه ای بود که امروز خرابه های آن باقی مانده است این قلعه به نام کفشگران معروف بود و اکنون به صورت مزرعه درآمده و سکنه ای ندارد.

کاروانسرای قصربهرام

در منطقه سیاه کوه شهرستان گرمسار سه کاروانسرا وجود دارد که کاروانسرای شاه عباسی یا قصر بهرام از همه آنها بزرگتر است این کاروانسرا یکی از کاروانسراهای به جا مانده از دوره صفویه است که سر راه سر راه قدیمی و تاریخی کاروان رو کویری اصفهان، کاشان، خوار(گرمسار) و خراسان بوده است.

پلان بیرونی این کاروانسرا چهارگوش و دارای چند برج با دو دروازه شمالی و جنوبی است روکار آن از سنگ های بزرگ آهکی صیقل داده شده سفید رنگی است اطراف این بنا شش برچ بنا شده و سردر آن را سنگ بزرگ یکپارچه تشکیل می دهد در دو طرف سردر بنا دو اطاق کوچک قرار دارد داخل کاروانسرا محوطه بزرگی است که گرداگرد آن ۲۰اتاق کوچک با یک درب بدون روزن با پوشش گچی قرار گرفته و در دو سوی شرق آن یک صحن بزرگ ساده با طاق بلند ضربی و در بدنه غربی تالاری وسیع با شاه نشین و طاقچه هایی چند دور آن و ایوانی در جلو دیده می شود.

در زیر این تالار سردابی کهنه قرار دارد پشت ساختمان های اتاق ها به صورت غلام گردشی طویله های بزرگی برای چارپایان و مکانی برای خواب و پخت و پز دیده می شود تاریخ اصلی این بنا روشن نیست اما از نشانه ها و سفالهایی که پیرامون بنا به دست آمده است به نظر می رسد این بنا پیش از دوره صفوی نیز برپا بوده است عده ای تاریخ بنای آن را به دوران تیموری نسبت می دهند این کاروانسرا در جنوب گرمسار و شمالشرق دریاچه نمک واقع است.

کاروانسری عین الرشید

کاروانسرای عین الرشید یکی از کاروانسراهای سه گانه منطقه سیاه کوه محسوب می شود که از نظر اندازه کوچکتر از کاروانسرای قصر بهرام است و مصالح به کار رفته در آن را سنگ برای پی ها وسکوها و آجر برای سقف ها و دیوار ها تشکیل می دهد که با دقت بسیار زیادی روی هم چیده شده است.

یک چشمه بزرگ پر از آب شیرین بین کاروانسرا و پست نگهبانی شکارممنوع قرار دارد که در گذشته آب آشامیدنی کاروان ها از همین چشمه تامین می شد بنا دو حیاط بزرگ را شامل می شود که ورودی آن یه شکل ایوانی در جبهه جنوبی حیاط اصلی بنا شده است در دو طرف ایوان ورودی دو تالار ساخته که هر کدام پنج در به حیاط بنا دارند در باریکه کناری هر دو تالار دو اتاق مستطیل شکل ساخته شده، این دو اتاق به تالارها راه ندارد و گویا مخصوص خدمه بوده اند.

در قسمت شمالی حیاط، یک ایوان درست در وسط ضلع شمالی قرار گرفته که در دو طرفش دو تالار ساخته شده و همچنین چند اتاق منفرد در گوشه شمالشرق بنا دیده می شود این ایوان به وسیله دو در به اتاق های طرفین خود راه دارند در وسط این کاروانسرا حوض بزرگی با عمق دومتر قرار دارد که از آن به هر چهار خیابان سنگفرش شمال و جنوب و شرق و غرب جوی ساخته بودند.

این کاروانسرا در دو کیلومتری شمال قصر شاه عباسی(قصر بهرام) بنا شده و می توان گفت که بنا در وسط دریاچه نمک قرار گرفته است.

آبشار نمکی

آبشار نمکی در محدوده منطقه تحت حفاظت پارک ملی کویر در استان سمنان و در نزدیکی مرز استان اصفهان واقع است. این منطقه در جنوب ارتفاعات نخجیر و غرب کویر ریگ جن قرار دارد و به دلیل اشکال ایجاد شده نمک در نوع خود کم نظیر است. این آبشار که به صورت قندیل های نمک از فراز تپه ای فرسایش یافته به پایین می ریزد از چشمه آب شور ملک آباد سرچشمه گرفته و در ادامه مسیر به ریگ جن وارد می شود.

وجود املاح نمک در زمین های بالادست و آب چشمه باعث شده که آب از املاح نمک اشباع و نمک به صورت کریستال در آب متبلور شود و چنین اشکالی را پس از ریزش آب ایجاد کند. به دلیل واقع شدن این منطقه در محدوده پارک ملی کویر تردد در این منطقه منوط به اخذ مجوزهای لازم از اداره پارک ملی کویر و سازمان حفاظت محیط زیست است.

پارک ملی کویر بزرگترین پارک ملی کشور بدون هرگونه معارض، فعالیت‌های انسانی و سکونت‌ گاهی است. پارک ملی کویر در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی تهران و ۱۰۰ کیلومتری شرق قم و در قسمت شمال استان اصفهان (دشت کویر) قرار دارد. خوشبختانه جوامع انسانی در پارک ملی کویر وجود ندارد ولی وجود راه های هموار و قابل دسترس در این منطـقه می تواند شرایط زیستگاه پارک را تحت تاثیر قـرار دهد. اقلیم این منطقه به شدت تحت تاثیر دو اقلیم دشت کویر که عمدتا از نمک پوشیده شده و دریاچه نمک که بلافاصله در خارج مرز منطقه در سمت غربی پارک واقع است، قرار گرفته است پارک ملی کویر اگر چه پوشیده از گیاهان استپی و بیابانی است، اما در سرزمینی لم یزرع با دشت‌های هموار قرار دارد.

منبع: مهر
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار