گزارش ویژه از تابناک سمنان:
باتوجه به قرارگرفتن شهرستان سمنان درکویر و وجود خشکسالی های اخیر،توجه به کم آبی این شهرستان علی الخصوص دربخش کشاورزی حائز اهمیت است چراکه کمبود آب در کشاورزی، افت سطح آب های زیرزمینی، افزایش عمق چاه ها، نشست زمین و خالی از سکنه شدن روستاهااز نشانه های کم آبی در کشور است.
دراستان سمنان حدود ۱میلیاردو۲۵۰میلیون مترمکعب آب درسال تولید می شود که ازاین مقداربیش از۸۷درصدآب مصرفی دربخش کشاورزی،۵درصددربخش شرب و خانگی،وحدود ۸درصد دربخش صنعت مصرف می شودوهمانطورکه آمارها نشان می دهدبیشترین میزان مصرف دربخش کشاورزی است.
استفاده از فناوری های نوین برای آبیاری، اصلاح الگوی کشت، استفاده از کشت گلخانه ای و استفاده از بذرهای اصلاح شده برای کشاورزی،استفاده ازمحصولات سازگا ربا آب و هوا درهرمنطقه، ازجمله راهکارهایی است که به منظوراستفاده بهینه از آب دربخش کشاورزی توصیه می شود.
زمین های کشاورزی استان سمنان 198 هزار هکتار و میزان تولیدات کشاورزی استان سمنان در مجموع بیش از یک میلیون و 660 هزار تن است که شامل 331 هزار تن تولیدات باغی و 734 هزار تن تولیدات زراعی است. تجهیز 198 هزار هکتار از اراضی کشاورزی سمنان به سامانه های نوین آبیاری صرفه جویی بیش از 50 میلیون متر مکعب آب را درپی داشته است.
کشت غرقابی خیانتی به آیندگان
علی زیاری یکی ازکشاورزان شهرستان سمنان بیان کرد:مشکل کمبود آب یکی از چالش های اساسی بخش کشاورزی درحال حاضر است ودر۱۰سال گذشته حجم قابل توجهی ازسطح چاه های منطقه افت پیداکرده است،ازطرفی به دلیل برداشت بی رویه آب ازچاه ها وقنات هاوخشک شدن زمین منجربه دست کشیدن بسیاری ازکشاورزان ازکارشده است.
وی افزود:از زمانی که ازسامانه های نوین آبیاری استفاده می کنم ،میزان برداشت محصولاتم از۴۰۰کیلوگرم دریک هکتاربه ۶۰۰کیلوگرم درهکتار رسیدوشاهدپیشرفت قابل توجهی درزراعت بوده ام چراکه کشت غرقابی یکی از بلایای خانمان سوز کشاورزان است وبانصب سامانه های نوین آبیاری می توانیم ماندگاری شغل کشاورزی رابیشتر کنیم.
وی خاطرنشان کرد: در مناطق بیابانی استان سمنان با افت سطح آب چاه ها در چند سال گذشته روبرو شده ایم وبه دنبالش شاهد بیابان زایی و پدیده گرد و خاک و ریزگرد بوده ایم به این منظور تغییر الگوی کشت رویه مثبتی برای کاهش هدر رفت آب در شرایط کنونی استان سمنان خواهد بود.
توسعه ی سامانه های نوین آبیاری ازمهم ترین اولویت های سازمان جهاد کشاورزی
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان گفت: به منظور تشویق کشاورزان برای اجرای سامانه آبیاری تحت فشار، کشاورزانی که بهره وری آبیاری را بیش از 80 درصد افزایش داده و 90 درصد در مصرف آب صرفه جویی کنند دولت به ازای هرهکتار اراضی کشاورزی 60 میلیون ریال وام بدون‌عوض در اختیار کشاورزان واجد شرایط قرار می دهد.
سیدحسن میرعماد افزود:علاوه بر این میزان وام بدون عوض همچنین 60 میلیون ریال تسهیلات مناسب و کم بهره نیز در اختیار کشاورزان قرار می گیرد و تمامی کشاورزان واجد شرایط باید برای اطلاع از نحوه دریافت مراجعه و اقدام کنند.
وی خاطرنشان کرد: در سال گذشته بیش از 10 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان به سامانه نوین آبیاری مجهز شد و برای امسال تجهیز 10 هزار هکتار دیگر نیزدرراستای کارقرار داده شده است،علاوه براین تجهیز۱۹۸هزارهکتارازاراضی کشاورزان سمنان به سامانه های نوین آبیاری،صرفه جویی بیش از۵۰میلیون مترمکعب آب رادر پی داشته است.
وی درادامه بیان کرد:تعداد قابل توجهی از کشاورزان استان سمنان تمایلی به تجهیز اراضی خود به سامانه های نوین آبیاری ندارند، در حالی که برای نصب سامانه نوین آبیاری برای هر هکتار 50 میلیون ریال و با احتساب لوله کشی های مربوط 60 میلیون ریال تسهیلات به کشاورزان پرداخت می شودبه همین خاطرمابه آن هاتوصیه می نماییم که اقدام به چنین عملی کنند.
تثبیت جمعیت درمناطق روستایی بااجرای طرح های سامانه نوین آبیاری
رییس هیئت مدیره صنف کشاورزان استان سمنان گفت:: دولت 85 درصد هزینه های اجرای سامانه های نوین آبیاری را به صورت بلاعوض پرداخت می کند و بهره بردار فقط 15 درصد هزینه را پرداخت می کند که به این ترتیب فرصت خوبی برای کشاورزان به منظور بهره وری بهترازآب فراهم می شود.
سعیدخادم عباسی افزود.هم چنین ازسویی دیگرکم آبی موجب ازبین رفتن اشتغال وابسته به کشاورزی می شودوباعث می شودکه بسیاری ازکشاورزان ازکارناامیدشده ودرنهایت موجب مهاجرت روستاییان به شهرها شده ودرنهایت باکاهش تولید فرآرده های لبنی و هم چنین صنایع دستی به اقتصادکشورلطمه وارد می کند.
وی درادامه خاطرنشان کرد:در این دوره آب جدیدی به بخش کشاورزی تخصیص نیافته و افزایش تولید محصولات کشاورزی از طریق بهره وری آب موجود در اختیار حاصل می شود.هم چنین درسه سال گذشته بازدهی آبیاری از ۳۴ درصد به ۴۶ درصد افزایش یافته و به عبارت دیگر از حدود ۷۰میلیارد متر مکعب آب کشاورزی تخصیص یافته، نزدیک به پنج میلیارد متر مکعب مصرف آب کاهش یافته است.
کاهش میزان تولیدات کشاورزی ضربه بزرگی به اقتصادکشور وارد خواهد کرد
محمدبیدختی یکی ازدانشجویان رشته کشاورزی دانشگاه سمنان گفت:عدم مدیریت بهینه دربخش کشاورزی،توزیع نادرست آب درمناطق مختلف باتوجه به نیازهای آبی متفاوت،عدم مدیریت صحیح درمصرف بهینه منابع آب،نبود برنامه ای مناسب درراستای ذخیره سازی نزولات جوی،وخشکسالی های چنددهه و چندسال اخیررا می توان درزمره ی علل کم آبی عنوان کرد.
وی بیان کرد:تولید محصولات گلخانه ای در استان سمنان15000و29تن است که باتوجه به کویری بودن وکمبود منابع طبیعی،توجه به تولیدات گلخانه ای،یکی ازمهم ترین وموردتوجه ترین راه های برون رفت ازمشکلات بخش کشاورزی است،ازطرفی تغییر الگوی آبیاری کشاورزی ازغرقابی وبارانی به قطره ای و گاه تبدیل کشت آبی به دیم نیز ارراه های موثراست.
برداشت بی رویه آب ازسطح چاه هاوقنات ها،عدم مدیریت بهینه دربخش کشاورزی،عدم مدیریت صحیح درمصرف بهینه منابع آب،نزول بارش درفصول بانیازآبی کم،نبود برنامه ریزی درست درجهت ذخیره سازی نزولات جوی واستفاده درزمان مناسب را میتوان ازعلل کم آبی دانست که بااستفاده ازروش ها وتجهیزات نوین آبیاری وتغییرالگوی آبیاری کشاورزی وتوجه به تولیدات گلخانه ای می توان بامشکل کم آبی به مقابله پرداخت.
تامین آب پایداراستان سمنان در اولویت مسئولین قرار گیرد
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه سمنان گفت : دولت باید برای افزایش اشتغال،رفع کمبود آب در این استان را در اولویت قرار دهد.
آیت الله سیدمحمد شاهچراغی افزود : کمبود آب در بخش صنعت و کشاورزی سمنان بسیار جدی است و باید دستگاه اجرایی استان برای رفع این مشکل اقدام کند.
وی بیان کرد : یکی از علت های اساسی نبود جمعیت قابل توجه متناسب با وسعت سرزمینی در استان سمنان کمبود آب است.
آیت الله شاهچراغی عنوان کرد: تعداد قابل توجه ای از واحدهای صنعتی و تولیدی سمنان به دلیل کمبود آب تعطیل شدند و تامین آب پایدار برای جلوگیری ادامه این روند اجتناب ناپذیراست.
وی تصریح کرد : اقدامات دولت در بحث ارایه تسهیلات رونق تولید و بازگشت واحدهای صنعتی نیمه فعال مثبت بود اما برای کاهش آمار بیکاری در سال های آینده کارهای بیشتری انجام شود.
وی خاطر نشان کرد : کمبود آب نباید مانع از اجرای طرح های توسعه ای اقتصادی در سمنان شود و مدیران اجرایی این استان کاهش آمار بیکاری و تامین آب پایدار را در اولویت قرار دهند.
با حفر سه حلقه چاه عمیق مشکل کم آبی در سمنان رفع می شود
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان گفت : اکنون بیش از50 واحد صنعتی و 500 خانوار در بخش خانگی سمنان با مشکل کمبود آب مواجه هستند که با اتخاذ تدابیر راهبردی در کوتاه مدت این مشکل برطرف می شود .
محمد طاهری بیان کرد: کمبود آب 60 لیتر در ثانیه در بخش خانگی مرکز استان با حفر 3 چاه عمیق با اختصاص 150 میلیارد ریال تا پایان سال جاری برطرف می شود.
وی با اشاره به این که 15 شهرسمنان با مشکل کمبود آب مواجه است خاطر نشان کرد: حفر 10 حلقه چاه با یک هزارمیلیارد ریال اعتبار در نقاط مختلف استان در دستور کار قرار دارد.
وی اظهارکرد: بیش از 50 درصد واحدهای صنعتی و تولیدی در استان با مشکل کمبود آب مواجه است که باید با اتخاذ تدابیر اصولی در بلند مدت برای رفع این مشکل اقدام کرد
.طاهری با تاکید این که انتقال آب از سایر حوزه های به سمنان مهم ترین راهبرد برای رفع مشکل کمبود آب در استان است، افزود: حفر چاه های غیرمجاز تنها در کوتاه مدت معضل کمبود آب در سمنان را برطرف می کند.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان بیان کرد: 15 شهر و 70 روستای سمنان با مشکل کمبود آب مواجه است که باید برنامه های هدفمند و توجیهی برای رفع این مشکل در بلند مدت اتخاذ شود.
وی تصریح کرد : انتقال آب خزر به سمنان مهم ترین طرح برای رفع کمبود آب در این استان است و باید مسئولان دستگاه های مربوط عملیاتی سازی آن اقدام کنند.
رونق در بخش اقتصاد استان سمنان در گرو تامین زیرساخت ها است
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری سمنان گفت: بیش از 90 واحد صنعتی و معدنی سمنان اکنون با مشکل کمبود آب مواجه است که رفع این معضل می تواند در دراز مدت به کاهش آمار بیکاری در این استان بیانجامد.
وی افزود: در 2 سال گذشته بیش از 85 هزار میلیارد ریال تفاهم نامه سرمایه گذاری با بخش خصوصی و فعالان اقتصادی در استان سمنان منعقد شد که برای اجرای آن نیازمند تامین زیرساخت ها هستیم.
وی بیان کرد: فرسودگی ماشین آلات خط تولید ، کمبود آب و نبود راه های دسترسی مناسب در بخش های صنعت و معدن سمنان از جمله مشکلات زیرساختی در بخش اقتصادی این استان است.
همتیان بیان کرد: انتقال آب از سایر حوزه ها به استان می تواند در دراز مدت معضل کمبود آب در بخش معدن و صنعت این استان را برطرف کند و در این راستا اجرای طرح انتقال آب خزر به سمنان، انتقال آب از چشمه سارهای قطری در استان گلستان به شهرستان شاهرود و انتقال آب از سد نمرود در استان تهران به شهرستان گرمسار در دستور کار مدیران دستگاه های اجرایی سمنان قرار دارد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری سمنان خاطرنشان کرد: ارایه تسهیلات برای نوسازی ماشین آلات خط تولید و کیفیت بخشی محصولات تولیدی از دیگر برنامه های راهبردی برای تامین زیرساخت اقتصادی به منظور افزایش اشتغال پایدار در این استان است.
همتیان گفت: برای افزایش اشتغال و توسعه پایدار در سمنان هم افزایی دستگاه های اجرایی در راستای تامین زیرساخت های اقتصادی اجتناب ناپذیر است.
با توجه به آنچه گفته شد راهکارهایی که به منظور مقابله با کم آبی می توان پیشنهاد داد عبارتند از:
- قطع آب کشاورزیِ برخی از محصولاتی که قیمت تمام شده آن کمتر از هزینه آب مصرفی است
- سرعت عمل مدیران سازمان های مرتبط برای اجباری کردن روش های نوین آبیاری
- اجبار کشاورزان استان به استفاده از روش های نوین آبیاری
- در اولویت قرار گرفتن تامین آب پایدار استان توسط مسئولین
- بهبود وضعیت زیر ساخت های توزیع آب و جلوگیری از هدرر فت آن
خبرنگار و عکاس: عطیه نبوی