کد خبر: ۸۲۲۲۳۱
تاریخ انتشار: ۲۳ بهمن ۱۳۹۸ - ۰۷:۴۵ 12 February 2020

فلرهای گازی روشن صنایع در خیابان های عسلویه مرا به عصر انسان های نخستینی برد که پیش از اختراع جریان الکتریسیته و لامپ، برای ایجاد امنیت و سلامت محیط زندگی خود در غارها، مشعل هایی را که از چربی بدن حیوانات وحشی ساخته بودند روشن می کردند. اینجا اما در عسلویه با آمدن مشعل ها، سلامت و امنیت کم تر شد؛ غریبه ها بیشتر شدند و بومیان غریب تر از همیشه. آرامش و آسایشی که میراث پدران و مادران شان در آن منطقه کوچک و دنج بود تاراج شد با این عنوان که همه دارای شغل خواهند شد؛ اما اشتغال هم بیشتر برای غیربومی هایی ایجاد شد که تخصص لازم در پالایشگاه ها و پتروشیمی ها را داشتند و یا قوم و خویشی در این مراکز و باز دست اهالی خالی ماند. تنها شغل های خدماتی کم درامد نصیب اندک شهروندان شد همراه با بیماری و سرطان و هزار و یک مشکل دیگر؛ حتی هوا هم برای نفس کشیدن پر از آلودگی و بیماری شد و خاک و آب نیز کُشنده. کار تا آنجا بیخ پیدا کرد که عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در اسفند سال گذشته در جریان شرکت در "نخستین نشست شورای ارزیابی محیط‌ زیست منطقه آزاد چابهار" گفت که « عسلویه آنقدر آلوده است که حتی وزیر نفت با اینکه این همه منفعت از آن دارد نمی تواند در آن زندگی کند.» حدود یکماه بعد، خبر تشکیل "کمیته ملی ساماندهی محیط زیست عسلویه" از سوی روحانی در سفر به بوشهر داده شد؛ کمیته ای که قرار است اوضاع محیط زیست عسلویه را کاهش داده و شرایط زندگی اهالی را بهتر کند.

نام عسلویه که می آید چهار ستون بدن آنهایی که می دانند آلودگی منطقه تا چه حد است می لرزد؛ هر چند همه سعی می کنند درباره آمارهایی که از این منطقه به رسانه ها درز می کند احتیاط کنند و با صدای بلند و اعداد و ارقام شفاف درباره بیماری ها و مشکلات محیط زیستی عسلویه و اطراف آن صحبت نکنند؛ مساله ای که در طی سفر مطبوعاتی ما به عسلویه نیز بارها به چشم می خورد.

هر چند در سال های گذشته تلاش هایی برای اصلاح وضعیت محیط زیست منطقه اقتصادی عسلویه صورت گرفته؛ اما نبود ساختارهای بنیادین در زمان کلنگ زنی و بهره برداری از واحدهای صنعتی عسلویه و بی توجهی به "مطالعات آمایش سرزمین" و همچنین "مطالعات ارزیابی اثرات تجمعی و زیست محیطی" در هنگام شکل گیری این منطقه اقتصادی، که قلب اقتصاد کشور است موجب شده تا اصلاحات محیط زیستی، آنقدرها که باید اثرگذار نباشد. حتی تلاش های برخی "صنایع سبز" نیز اگر چه تا حدی موثر بوده نتوانسته به طور درخور مشکلات را حل و فصل کند.

عسلویه مصداق بارز این ضرب المثل است که " خشت اول چون نهد معمار کج/ تا ثریا می رود دیوار کج" با اینهمه هیچیک از اینها نباید باعث شود که برای عسلویه و محیط زیست طبیعی و انسانی از دست رفته آن، فکری نکرد و آن را به حال خود رها کرد. فکری که حالا می توان امیدوار بود در قالب "کمیته ملی ساماندهی محیط زیست عسلویه" عملی شده و قدری از بار آلودگی های منطقه بکاهد و حیات مردمان پایتخت انرژی ایران را نجات دهد؛ به شرطی که دولت به قول هایش در اینباره وفادار بماند و بودجه لازم را برای فعالیت این کمیته اختصاص دهد.

حالا با گذشت یکسال از اعلام تشکیل این کمیته، برنامه و سند کاهش آلاینده های محیط زیست با اولویت کاهش آلودگی هوا و با همکاری وزارت نفت، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان برنامه و بودجه تدوین و نهایی شده و آماده طرح در هیات دولت و تصویب جهت اجرا و نیز تامین و تخصیص اعتبارهای لازم است.

فرهاد قلی‌نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست بوشهر معتقد است که اگرچه فعالیت هایی از سوی دولت و صنایع، در راستای کاهش آلودگی های محیط زیست و پیشگیری از ایجاد و افزایش آلاینده ها شکل گرفته است؛ اما این فعالیت ها کافی نبوده و منطقه نیازمند اقدامات اساسی و مهم است. او خبر از تهیه و تدوین "برنامه و سند کاهش آلاینده های محیط زیست" با اولویت کاهش آلودگی هوا و با همکاری وزارت نفت، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان برنامه و بودجه تدوین و نهایی شده و آماده طرح در هیات دولت و تصویب جهت اجرا است می دهد و می گوید که تنها تصویب این برنامه و تامین بودجه برای اجرای آن می تواند اوضاع عسلویه را روبه راه کند.

او در گفت وگو با اسکان نيوز می گوید:« منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی در جنوب استان بوشهر محدوده شهرستان های عسلویه- کنگان را در برمی گیرد که در سال های اخیر شاهد استقرار صنایع بزرگ نفت و گاز درمنطقه بوده و فعالیت این صنایع، آلودگی های فراوانی را اعم از آلودگی آب، خاک و هوا موجب شده است. مهم ترین صنایع مستقر در منطقه شامل دو بخش صنایع پتروشیمی و پالایشگاه های گازی و البته تاسیسات وابسته به این صنایع همانند تاسیسات انتقال و بارگیری میعانات گازی و خدمات بندری می شود.»

قلی نژاد می افزاید:« در سال های اخیر اقداماتی از سوی برخی از صنایع مستقر در منطقه به ویژه پتروشیمی ها در راستای کاهش آلودگی های محیط زیست و پیشگیری از ایجاد و افزایش آلاینده ها شکل گرفته است؛ اما این فعالیت ها کافی نبوده و منطقه نیازمند اقدامات اساسی و مهم است.»

بیشترین سهم آلایندگی مربوط به فازهای گازی

مدیرکل حفاظت محیط زیست بوشهر درباره بیشترین سهم آلودگی ها در پایتخت انرژی ایران می گوید:« سهم آلایندگی در صنایع مستقر در منطقه متفاوت است و بیشترین سهم مربوط به فازهای گازی منطقه است. البته آلایندهای جدی نظیر "بو" در منطقه، ناشی از ذخیره سازی و انتقال غیر اصولی مواد و معیانات نیز وجود دارد.»

او درباره اقداماتی برای کاهش آلایندگی می گوید:« هرچند در سال های اخیر اقداماتی در راستای کاهش آلاینده ها صورت گرفته ولی تاکنون برنامه مدونی در جهت کاهش و رفع الاینده ها اجرایی نشده است که در این خصوص سازمان حفاظت محیط زیست در سال ۹۷ خواستار تدوین برنامه اقدام ملی در این زمینه بوده که در سفر ریاست محترم جمهور به استان بوشهر در اسفندماه ۹۷، تشکیل "کمیته ملی کاهش آلاینده های محیط زیست جنوب استان بوشهر" مصوب و مقرر شد تا برنامه کاهش آلاینده ها از سوی ارگان های متولی تدوین و به تصویب هیات دولت برسد.»

قلی نژاد در ادامه می گوید:« در این راستا، برنامه و یا سند کاهش آلاینده های محیط زیست با اولویت کاهش آلودگی هوا و با همکاری وزارت نفت، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان برنامه و بودجه تدوین و نهایی شده و آماده طرح در هیات دولت و تصویب جهت اجرا است.»

به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر، در سند مذکور ضمن بررسی وضعیت موجود محیطی منطقه، راهکارهای اصولی و موثر در حوزه های مختلف در جهت کاهش آلاینده های محیط زیست در قالب برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت ارایه شده و متولیان اقدامات نیز تعیین شده است که با تصویب این سند در هیات دولت، برنامه های اقدامات کاهش آلایندهای محیط زیست منطقه، یک پشتوانه حقوقی و الزام آور را دارا خواهد شد و هر یک از سازمان ها و وزارتخانه ها باید وظایف خود را در این زمینه به انجام برسانند. البته وفق سند مذکور بخشی از اقدامات بر عهده واحدهای صنعتی بخش خصوصی بوده که باید با نظارت لازم اجرایی شود.»

 

مهم ترین اقدامات کاهش آلودگی هوای منطقه

قلی نژاد با اشاره به اینکه مهم ترین اقدامات کاهش آلودگی های هوای منطقه شامل کاهش گازهای آلاینده به ویژه ترکیبات سولفور و ترکیبات آروماتیک و همچنین تصفیه فاضلاب های صنعتی ناشی از فازهای گازی به صورت کامل است می گوید:« موفقیت اجرای اقدامات نیازمند تحقق مواردی مانند نخست، "تصویب سند در هیات دولت به عنوان یک الزام قانونی" ؛ دوم، "تامین و تحقق اعتبارات و بودجه مورد نیاز اعم از دولتی و خصوصی" ، سوم، "همکاری سازمان ها و وزارتخانه ها وفق وظایف ذاتی خود در اجرایی شدن سند و نظارت لازم بر روند اجرا از سوی سازمان حفاظت محیط زیست و در نهایت "مطالعه و ارزیابی ظرفیت محیطی منطقه در جهت استقرار صنایع جدید و تطابق با برنامه های سند کاهش آلاینده ها" است.»

او درباره بودجه لازم برای اصلاح شرایط آلوده محیط زیست عسلویه می گوید:« بر اساس برآورد به عمل آمده، فعلا اعتباری در حدود حداقل 1200 میلیارد دلار نیاز است که البته مبلغ اعتبار دقیق نبوده و بستگی به شرایط اقتصادی کشور دارد و با توجه به روند افزایش توسعه صنعتی در منطقه، قطعا باید همراه افزایش تولید، توسعه بودجه های لازم و مناسب جهت کاهش آلودگی های محیط زیست و پیشگیری از آلودگی ها در نظر گرفته شود.»

مدیرکل حفاظت محیط زیست بوشهر تاکید می کند که « در جهت بررسی مداوم وضعیت آلودگی های منطقه، پایش زیست محیطی مستمر، بسیار مهم و کلیدی است که در این راستا در سفر ریاست جمهوری، با پیشنهاد احداث "مرکز پایش زیست محیطی شهرستان های کنگان و عسلویه" موافقت شده و مبلغ ۲۰۰ میلیارد ریال جهت احداث مراکز پایش مصوب شده است. تا کنون نیمی از بودجه مذکور در سال ۹۸ ابلاغ و در مرحله فراهم سازی مقدمات اجرا به سر می برد.»

فلرها همچنان دود می کنند

در بازگشت از عسلویه و در راه رفتن به فرودگاه، چشمم به فلرهای گازی می افتد که شب نخست ورودمان به عسلویه مرا به یاد اجداد غارنشین مان انداخته بود. هر چند به نظر می رسد که تعداد فلرهای روشن، خیلی کمتر از آنشب است؛ اما باز هم بوی خاص سوختگی و دود توام با سنگینی هوا به راحتی همه جا چشم ها و گلوها را آزار می دهد.

"مشعل سوزی" پدیده سوزاندن گازهای اضافه در مکان‌های استخراج نفت و گاز است که به ‌وسیله مشعل گازی یا فلر گازی که به آن دودکش مشعلی نیز می‌گویند در پالایشگاه های نفت و پتروشیمی ها انجام می‌شود؛ پدیده ای که در عسلویه یکی از مشکلات اساسی است.

برخی آمارهای غیررسمی که از سوی كارشناسان و سازمان ها - البته نه با صدای بلند و واضح- اعلام شده اند آلودگی هوای عسلویه را 100 برابر تهران اعلام كرده اند. تحقیقات درمورد تاثیرات این آلودگی و آلاینده های شیمیایی و صنعتی بر نابودی اکوسیستم خلیج فارس و تخریب سواحل، انقراض گونه های جانوری و گیاهی در جنگل های حرا، محیط زیست انسانی مردمانی که در فاصله ای نزدیک به منطقه صنعتی عسلویه زندگی می کنند به نتایج غمباری رسیده است که اگر به زودی منجر به تامین بودجه و اجرای طرح های لازم برای کاهش بحران های محیط زیستی نشود؛ کار از کار گذشته و بحران به نقاط غیرقابل بازگشت خواهد رسید.

خوب است دولت تدبیر و امید که در دولت دوازدهم در بسیاری موارد محیط زیستی ها را ناامید کرده؛ حالا درباره عسلویه به شعارهایی که در اسفندماه سال گذشته داده است پایبند بماند و بودجه لازم را برای نجات عسلویه تامین کند؛ همان طور که هزاران میلیارد تومان بودجه برای سدسازی های اغلب مخرب و نیز تنها مطالعه خطوط انتقال آب از خزر و کارون که از اساس رد شده اند و غیرقانونی و غیراقتصادی هستند تصویب و تامین کرده است./اسکان نیوز

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار