به گزارش تابناک سمنان حسین شاهینی اظهار کرد: 14 هزار و 196 هکتار از اراضی استان سمنان به وسیله قنوات دایر این استان مشروب می‌شوند و تا پایان سال 1399 بیش از 50 درصد از قنوات دایر این استان در چندین مرحله مورد مرمت قرارگرفته‌اند.
وی با اشاره به اینکه هزینه مرمت این قنوات از محل اعتبارات استانی با انعقاد قرارداد با پیمانکاران ذیصلاح تأمین شده است افزود: در طرح کمک‌های فنی و اعتباری (اعتبارات ملی) که با مشارکت مالکین قنات عملیات بازسازی و مرمت انجام می‌شود، در هر کیلومتر تا پایان سال 1399 اعتباری بالغ‌بر چهار میلیارد ریال کمک بلاعوض دولتی پرداخت‌شده است.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با اشاره به وابستگی 10 درصد از تولید محصولات کشاورزی این استان به آب قنوات و نیز بهره‌وری بالای آب در پایین‌دست قنات در استان سمنان، از ضرورت پدافندی استفاده از قنوات سخن گفت و خاطرنشان کرد: در هنگام بروز حوادث و بلایای طبیعی و یا حمله مستقیم یا سایبری دشمن به تأسیسات و زیرساخت‌های شهری و در صورت قطع برق سراسری، تأمین آب شرب و کشاورزی تنها از طریق قنوات امکان‌پذیر خواهد بود؛ بنابراین مرمت قنوات یک ضرورت پدافندی نیز محسوب می‌شود.
شاهینی با بیان اینکه مرمت و بازسازی قنوات استان سمنان با هدف حفظ قنوات به‌عنوان یک میراث فرهنگی و افزایش آبدهی آنها جهت مصارف کشاورزی در دست پیگیری استت صریح کرد: حفظ قنات به معنی کلمه، یعنی حفظ حیات در یک عرصه بیابانی بوده و باصرفه‌ترین و مطمئن‌ترین و منطقی‌ترین شیوه استحصال آب از طریق قنوات است.
وی با بیان اینکه مرمت قنوات در استان سمنان تثبیت منابع آبی قنوات این استان را در پی دارد تصریح کرد: با توجه به پراکندگی قنوات در مناطق کویری و وابستگی زندگی جمعیت‌های اندک همین مناطق روستایی پراکنده در هر منطقه از استان به آب قنات، جلوگیری از مهاجرت و در نتیجه حفظ و حراست کویر از سوی همین تعداد خانوار کم ساکن مناطق کویری استان از دیگر نتایج مثبت مرمت و احیای قنوات است که به حفظ و حراست از منابع آب‌وخاک منجر می‌شود.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با بیان اینکه در مناطق بیابانی و حاشیه کویر، قنوات از مهم‌ترین و مناسب‌ترین روش‌های استحصال آب است تصریح کرد: البته در شرایط حاضر به دلیل هزینه و ریسک بسیار بالا و عدم وجود مقنیان حرفه‌ای و همچنین خطرات جانی، احداث قنوات جدید کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد؛ چراکه همیشه در قنات، احتمال ریزش وجود دارد و بیش‌ترین خطر نیز مقنی را تهدید می‌کند.
شاهینی با اشاره به مهم‌ترین مزایای استفاده از قنوات در حوزه کشاورزی افزود: قنوات میراث تاریخی و فرهنگی ما محسوب می‌شود و استحصال و انتقال آب قنوات به انرژی نیازی ندارد. همچنین نقش قنوات در تأمین امنیت ملی کشور با توجه به پراکندگی آن و تأثیری که در حفظ جمعیت در جای جای کشور دارد بسیار مهم و غیرقابل انکار است.
وی، «بهره‌برداری متناسب با توان سفره آب زیرزمینی»، «اشتغالزایی در مراحل لایروبی، عملیات اجرایی و بهره‌برداری»، «تقسیم عادلانه آب از طریق تحویل حجمی آن به بهره‌برداران» و «کاهش هدر رفت آب براثر تبخیر و نفوذ به دلیل ماهیت زیرزمینی بودن کانال‌های انتقال آب» را از دیگر مزایای مرمت و احیای قنوات برشمرد و اضافه کرد: قنات نماد تثبیت و پرورش روحیه مشارکت و تعاون است و نظام اجتماعی و مشارکتی در حفظ و نگهداری و بهره‌برداری قنوات، راز ماندگاری این میراث ارزشمند گذشتگان تا امروز بوده است.
وجود ۷۷۳ قنات در استان
به گزارش ایسنا، قنات یک سازه آبی سنتی است که جهت بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی احداث می‌شود و مجموعه‌ای از یک یا چند میله و یک کوره یا کوره‌های زیرزمینی با شیبی کمتر از شیب سطح زمین است که آب موجود در لایه یا لایه‌های آبدار مناطق مرتفع زمین، رودخانه‌ها، مرداب‌ها و برکه‌ها را به کمک نیروی ثقل و بدون استفاده از انرژی، ضمن حفظ تعادل آب‌های زیرزمینی، با جریان طبیعی جمع‌آوری و به محل مصرف می‌رساند.
در استان سمنان 773 رشته قنات شامل 627 رشته دایر و 126 رشته بایر وجود دارد که بیشتر آن در مناطق خشک و بیابانی استان واقع‌شده و استفاده از آن باصرفه‌ترین، مطمئن‌ترین و منطقی‌ترین شیوه استحصال آب است.
با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی استان سمنان، احیاء و مرمت قنوات از اهمیت به سزایی برخوردار است که در راستای حفظ این میراث گران‌بهای گذشتگان اهتمام ویژه‌ای صرف شده است.
تاریخچه قنات در استان به بیش از 2 هزار سال پیش می‌رسد که از قدیمی‌ترین قنات‌ها می‌توان به قنات نصرتیه در شهرستان میامی با قدمت بیش از 2000 سال اشاره نمود. از بین قنات‌های موجود در استان سمنان قنوات شوکت‌آباد و بزرگ بیارجمند به ترتیب با طول 12 و 9 کیلومتر و دبی به ترتیب 17.5 و 42 لیتر بر ثانیه بزرگ‌ترین قنوات استان محسوب می‌شوند و همچنین قنات فیخار در شهرستان دامغان با دبی بیش از 54 لیتر بر ثانیه پرآب‌ترین قنات استان است و میانگین دبی قنوات استان 4.5 لیتر بر ثانیه و میانگین طول قنوات حدود 1.1 کیلومتر است. با توجه به قدمت و اهمیت قنوات موجود در سطح استان، جمع‌آوری اطلاعات قنوات در دستور کار مدیریت آب‌وخاک و امور فنی و زیر بنایی سازمان جهاد کشاورزی قرار گرفت و در همین راستا نسبت به تهیه بانک اطلاعات مکانی و توصیفی قنوات در محیط (GIS) اقدامات لازم انجام‌شده است و همچنین یک جلد کتاب در خصوص قنوات استان تدوین و به چاپ رسیده است.
لطفا مارا در شبکه های اجتماعی یاری کنید:
اینستاگرام تابناک سمنان
Email: semnantabnak@gmail.com
منبع: ایسنا