آسیب‌های اجتماعی اختلاف سنی بالا در ازدواج

مقدمه :

اگر چه اکثرا این جمله رو شنیدیم که سن ازدواج فقط یه عدده و اهمیت زیادی نداره. اما در ازدواج هایی که زن و شوهر اختلاف سنی بالایی دارند، آسیب های های متعددی وجود دارد که طلاق از جمله مهمترین آن می باشد. در واقع طلاق در ازدواج های زودهنگام بیشترین شیوع را دارد زیرا درك متقابل از زندگی مشترك بین زوجین وجود ندارد ضمن اینکه،احتمال مرگ و میر، رضایت كمتر، تضییع حق كودكی، ترك تحصیل و غیره نیز از دیگر معضلات ازدواج های زودهنگام است.

در این گزارش که به همت آقای رحمت حسنلو کارشناس ارشد فقه و حقوق جزا  و خانم سعیده قدوسی کارشناس اقتصاد تهیه شده است به ابعاد مختلف این معضل اجتماعی پرداخته شده است.

نداشتن تمکن مالی و اعتیاد سرپرست 

دلیل اصلی ازدواج با اختلاف سنی زیاد، نداشتن تمکن مالی و اعتیاد سرپرست خانواده می باشد . نتیجه شکل گیری چنین ازدواج هایی بیشترین آسیبی است که در جامعه به چشم میخورد در اغلب موارد این افراد مبتلا به اعتیاد شده و در نتیجه کارتن خواب می شوند . زمانیکه علت را جویا می شویم اظهار می‌کنند به اجبار خانواده ها تن به ازدواج داده اند و در نتیجه همسر انتخاب شده معتاد بوده و تحت تاثیر وی معتاد شده اند .

نکته مهم این هست که افراد زیر سن قانونی از عهده زندگی مشترك بر نمی آیند و بعد از مدت كوتاهی با مشكل مواجه می شود.

ضمن اینکه  اغلب افرادی كه ازدواج زودهنگام دارند در مقابل درخواست های همسرشان كه تفاوت سنی فاحشی هم دارند نیز ناتوان هستند و راه متاركه زناشویی و یا فرار از خانه را در پیش می گیرد .

بررسی های ما نشان می دهد اعتیاد، مهاجرت و فقر را از عوامل مهم تاثیرگذار در انجام ازدواج های زودهنگام می باشد.

ازدواج اجباری

یکی از آسیب‌های اجتماعی که هنوز در بسیاری از شهرها و به ویژه روستاها مشاهده می‌شود این است که خانواده‌ها فرزندانشان را مجبور میکنند در سن، شرایط و یا با فردی که مد نظر آنهاست ازدواج کنند. این مساله دلایل متفاوتی میتواند داشته باشد که شرایط محیطی، فرهنگی، تعداد فرزندان خانواده، آداب و رسوم، میزان تحصیلات، مشکلات خانوادگی و به ویژه شرایط مادی خانواده ها را میتوان از مهمترین دلایل این امر برشمرد.

آسیب مهمی دیگری که اینگونه ازدواجهایی که بدون شناخت و در شرایط سنی و فکری نامناسب صورت میگیرد به بار خواهد آورد درباره فرزندان این خانواده هاست. بیگناهانی که به خاطر اشتباه دیگران حالا باید تاوان پس داده و شرایط سخت خانوادگی و جامعه را تحمل کنند.

آگاه سازی خانواده ها درباره عواقب ازدواجهای نادرست و آموزش انتخاب آگاهانه و درست از طریق رسانه ها و بخصوص رادیو و تلویزیون که طیف بیشتری از مخاطبان را دارند امر مهمی است که توجه هرچه بیشتر سیاستگذاران و مسوولان را میطلبد.

محرومیت از حداقل حقوق اجتماعی

صرف نظر از جرائم اعتیاد میخواهیم در نگاه مثبت به این موضوع بنگریم . هر فردی آرزو دارد که در جامعه نقش مهم و بسزایی داشته باشد اما وقتی فرد در سن پایین ازدواج می‌کند با توجه به شرایط زندگی و تعهدات رد و بدل شده بین طرفین فرد دیگر قادر به ادامه تحصیل نخواهد بود و یا اینکه در مدارس شبانه روزی و با افراد سن بالا در کلاس حاضر شود و از حقوق اجتماعی خود باز می ماند.

و در خصوص کار در ادارات دولتی هم در اغلب موارد اولویت با افراد مجرد است. معمولا برای این افراد یک عقده درونی ایجاد می شود که چرا اشتباه و تصمیم نابه جا ی خانواده باعث رقم خوردن چنین سرنوشتی شده است در این میان چندین آسیب برای فرد ایجاد می شود.

 اولین آسیب طلاق ، دومین آسیب فساد ، سومین آسیب اعتیاد ، چهارمین آسیب افسردگی و در بعضی موارد منجر به خود کشی می شود.

دختران بیشترین قربانیان ازدواج های زودهنگام

گاهی كودكان به دلایل واهی و علائق ظاهری تمایل به ازدواج دارند و مجبور به این كار می شوند در هر حال نتایج حاصله نشانگر این هست كه دختران در این میان بیشترین قربانی ازدواج های اجباری و زودهنگام هستند .

ماده یك كنواسیون حقوق كودك مصوب 1989 افراد زیر 18سال را كودك معرفی می كند و از نظر قانون مدنی ما نیز افراد زیر 18 سال رشید محسوب نمی شود و به نوعی كودك به شمار می روند و افرادی كه زیر این سن ازدواج می كنند ازدواج زودهنگام دارند كه تبعاتی نیز دارد.

بررسی ما نشان می دهد ، بیشترین قربانیان ازدواج های زودهنگام را دختران تشكیل می دهند زیرا كمتر در تصمیم گیری ها دخالت دارند و پدر به عنوان یك فرد تصمیم گیرنده دختر را مجبور به ازدواج می كند.

آمارها حكایت از این دارد كه 17 درصد دختران ایرانی زیر سن 18 سال ازدواج می كنند كه آماری زیادی است.

واژه كودك همسری تلنگری به خانواده ها است
خانم قدوسی ضمن تایید وجود ازدواج تحمیلی و پیامدهای حاصله از ان در برخی نقاط كشور اظهار داشت: سرریز معضلات اجتماعی سایر نهادها به بهزیستی وارد می شود لذا می طلبد سازمان بهزیستی در این زمینه با برنامه عمل نمایند.

این كارشناس اقتصادی، نبود اطلاعات آماری در زمینه ازدواج های زودهنگام را یك ضعف برشمرد و با قدردانی از تابناک بعنوان برترین رسانه خبری و تحلیلی کشور كه در حوزه های اجتماعی ورود خوبی داشته ، گفت : تابناک می تواند در این زمینه حاکمیت را یاری كند.

وی افزود: اطلاعاتی مورد نیاز در زمینه ازدواج های زودهنگام وجود ندارد و پژوهش نیز در این زمینه كمتر انجام شده اما این مهم با وجود علائم و نشانه های موجود قابل بررسی است.

خانم قدوسی با تاكید بر اینكه بیشتر قربانیان ازدواج های زودهنگام را دختران تشكیل می دهند گفت: افرادی که در سن کم ازدواج میکنند به دلیل حس نا رضایتی از زندگی و تحمل مشکلات روحی و روانی بیش از بقیه به بیماری قلبی و عروقی مبتلا میشوند و افسردگی و مشکلات روانی دیگر عواقب ازدواج در سن پایین است که از این نظر هزینه هایی را به شبکه بهداشت و درمان کشور نیز وارد می نمایند.

به گفته قدوسی نبود فرصت شغلی و جایگاه اجتماعی مناسب:برای این افراد به دلیل مشغله های زندگی مشترک معمولا نسبت به همسالان خود از تحصیل باز مانده و در نتیجه فرصت شغلی مناسبی برای انها نیست.

این كارشناس اقتصادی افزود: ازدواج های زودهنگام علاوه بر معضلات مطرح شده پیامدهای نهان دیگری برای جامعه دارد كه سالها خانواده را درگیر خود می كند. برای مثال دختران نوجوان امادگی جسمانی لازم برای بارداری را ندارند و در نتیجه در دوران بارداری با مشکلاتی رو به رو میشوند و همچنین زایمان انها باید تحت مراقبت های لازم صورت گیرد و احتمال مرده زایی و عقب ماندگی ذهنی فرزندان زیاد است

راه کار های حل این معضل اجتماعی:

از دیدگاه آقای رحمت حسنلو بعنوان کارشناس ارشد فقه و حقوق جزا  و خانم سعیده قدوسی بعنوان کارشناس اقتصادی راه کار های حل این معضل اجتماعی را در چند مورد به صورت خلاصه می‌توان بیان کرد :

اول: تصویب قانون محکم و قابل اجرا و غیر سلیقه ای مبنی بر اینکه ازدواج در سنین زیر 18 سال ممنوع باشد و اگر ازدواج در سن زیر 18 سال اتفاق افتاد با رضایت کامل زوجین باشد

دوم برخورد قاطع قضایی و تعیین مجازات برای افرادی که از این قانون سر پیچی می کنند .

سوم: برگزاری کلاس های یک ساله توسط روان شناسان در راستای تنظیم خانواده در آموزش ازدواج به مدت یک سال

چهارم: عدم تنظیم سند ازدواج و ممانعت از آن برای افراد معتاد

پنجم:  آموزش از طریق فضای مجازی و رسانه ی ملی و حداقل اختصاص یک شبکه تلوزیونی به این موضوع

ششم: ارائه امتیاز اولویت دار برای افرادی که از این موضوع آسیب خورده اند و دل جویی از آنها  و سعی در بازگشت آنها به جامعه

هفتم: آموزش در راستای تربیت صحیح فرزندان  افرادی که از این موضوع آسیب دیده اند .

نتیجه گیری :

آنچه از برآیند كلام و گفته های این گزارش به عنوان افرادی كه به عنوان كارشناس مرتبط، سهمی در زدودن آسیب های اجتماعی دارند چنین برداشت می شود كه پدیده كودك همسری بر اثر فقر و یا فرهنگ منطقه ای در جامعه آسیب های اجتماعی را موجب شده كه می طلبد متولیان امر بمنظور جلوگیری از این آسیب اقدامات لازم و پیشگیرانه را با سرمایه گذاری بیشتر در آگاهی بخشی فرهنگی در قالب اموزش های مهارت زندگی ، بازنگری قوانین موجود با نگاه جامع و فراگیرتر و از سویی ایجاد شغل های پایدار بخصوص برای طبقات تهیدست در نقاط كم برخوردار فراهم سازند .