استانبول، تنها شهری است که در دو قاره قرار گرفته و تنها شهری است که یک دریا آن را به دو نیم قسمت کرده است. البته این شهر دیدنی بخش زیادی از شهرتش را مدیون تنگۀ بسفر است که دلش را شکافته و دریای سیاه و مدیترانه را به هم گره زده است. امپراطور رومی، کنستانتین که یک دل نه صد دل عاشق این شهر شده بود، تصمیم گرفت آنجا را به پایتخت امپراطوری روم تبدیل کند و آن را کنستانتیپول نامید و بعدها نام قسطنطنیه برای این شهر هزاررنگ رایج تر شد.
این شهر که بهعنوان یک کلونی یونانی و همانند پایتخت روم به سبک غربی بنا شد، تا زمانِ به قدرت رسیدن عثمانیها معماری شرقی را به خود ندید. استانبول امروزه به لطف میراث تاریخی عمیقش، میزبان ملغمهای بینظیر از تاثیرات شرقی و غربی در معماری، فرهنگ، هنر و ... است.
این فرهنگ دوگانه را به وضوح میتوان در ایاصوفیه به تماشا نشست. این بنا که در اصل به عنوان یک کلیسا بنا شد و بعدا به یک مسجد تغییر یافت، ماترکِ هر دو مذهب را در گنجینۀ سینهاش محفوظ داشته است. از آنجا که این مکان میراثی مشترک برای انسانیت و پیوند بین همۀ انسانهاست، حالا به یک موزه بدل شده است؛ بنابراین ایاصوفیه نهتنها مهمترین کلیسا، بلکه مهمترین مسجدِ استانبول هم بهشمار میرود و مقصد گردشگری محبوبی برای تور استانبول است. البته از آنجایی که ایاصوفیه اکنون یک موزه است، نمیتوان آن را در فهرست مساجد استانبول گنجاند؛ اما مساجد مشهور و زیبایی هم هستند که در مناطق توریستی استانبول جای گرفتهاند و با یک تور لحظه آخری استانبول کوتاه هم میتوانید از تمامیِ آنها بازدید کنید.
مسجد آبی یا مسجد سلطان احمد یکی از سه جاذبۀ توریستی برتر در استانبول است. همۀ گردشگران میدانند که این مسجد به کاشیهای خوشرنگش معروف است؛ به همین خاطر است که در طول فصول اوج سفر به استانبول، همیشه صفی طولانی پشت درِ این مسجد ردیف میشود. بهترین منظره از این مسجد را میتوان در پارک سلطان احمد، کنار حوضچهای که در مرکز پارک قرار دارد مشاهده کرد. قدم به داخل این مسجد که میگذارید، گنبد رفیع و عظیمش که ارتفاع آن به 45 متر میرسد توجهتان را جلب خواهد کرد. نقاشیهای دستی، خطنوشتهها و کاشیهای حیرتانگیزِ این گنبد واقعا دیدنی هستند.
آنهایی که تور ارزان استانبول را انتخاب کردهاند و قصد ندارند زیاد در این شهر بمانند، اغلب مسجد سلیمانیه را که شاهکاری از معماری عثمانی است و فقط چند دقیقه پیادهروی تا بازار بزرگ استانبول فاصله دارد، از دست میدهند. مسجد سلیمانیه علاوه بر معماری خیرهکننده، دو برتری مهم دیگر را نیز در دل خود دارد. نخست آنکه نامش را از مشهورترین سلطان عثمانی، سلیمان کبیر، به عاریت گرفته و دوم اینکه، معمارش مشهورترین و بااستعدادترین معمار دوران عثمانی، میمار سینان بوده است. این مسجد در تپۀ شبهجزیرۀ تاریخی جای گرفته است و نمایی خیرهکننده از خلیج شاخ طلایی را به دیدگان مینشاند.
گوهر پنهانِ معماری عثمانی، مسجد رستم پاشا را هم معمار سینانِ معروف بنا کرده است. این مسجد که برای وزیر اعظمِ سلطان سلیمان، رستم پاشا، ساخته شده است، در عین کوچک بودن، عظمت خاصی در خود دارد. اسمِ کاشیکاری که میآید، بسیاری مسجد آبی را به یاد می آورند؛ اما باارزشترین کاشیکاریهای ایزنیک را میتوان فقط در این مسجد یافت! مسجد رستم پاشا در جغرافیای مناسبی واقع شده است و فقط 5 دقیقه پیادهروی با بازار ادویه فاصله دارد.
مسجد جدید (New Mosque) را به نام والد سلطان(مادر سلطان) بنا کردهاند. با اینکه اسمِ مسجد، جدید است؛ حالا بیش از 350 سال عمر دارد. از پل گالاتا که میگذرید، یا وقتی از قسمت آسیایی استانبول با قایق به سمت مرکز این شهر پیش میروید، این مسجد مهمترین جاذبه گردشگری پیش روی شما خواهد بود. مسجد جدید درست کنار بازار ادویه قرار دارد و این بازار درواقع به منظور تامین مخارج نگهداری و تعمیرِ این مسجد تاسیس شده بوده است.
مسجد اورتاکوی، که نام اصلیاش مسجد بویوک مجیدیه است، مُهر جواهرِ بسفر را بر پیشانی دارد. این مسجد شهرتش را مدیون موقعیت مکانیاش در اورتاکوی (یکی از زیباترین محلههای بسفر) و معماری سبک باروکِ خیرهکنندهاش است. این مسجد نماهای شگفتانگیزی از تنگۀ بسفر را به حصار خود درآورده است و یکی از برترین سازههاییست که انعکاسی از فرهنگ دوگانۀ استانبول را جلوهگری میکند.