هفته گذشته اولین نشست مجازی در خصوص مبحث روزنامه‌نگاری در کلاب روزنامه اعتماد با حضور کارشناسان و اساتید این حوزه مورد بحث و بررسی قرار گرفت که شرح آن را در زیر می‌خوانید.
در ابتدای این مبحث بهروز بهزادی، مدیر مسوول و سردبیر روزنامه اعتماد به طرح موضوع پرداخت و گفت: ما در مبحث روزنامه‌نگاری سنتی و مدرن می‌توانیم هم در قالب سخت‌افزار و هم نرم‌افزار به صحبت بپردازیم که سخت‌افزار شامل ابزار‌هایی است که مورد استفاده قرار می‌دهیم مانند گوشی‌های هوشمند و دیگر ابزار هوشمند و نرم‌افزار هم تولید محتواست با طرح این موضوع به صحبت‌های دکتر رضاییان گوش می‌دهیم.
در ابتدای این مبحث بهروز بهزادی، مدیر مسوول و سردبیر روزنامه اعتماد به طرح موضوع پرداخت و گفت: ما در مبحث روزنامه‌نگاری سنتی و مدرن می‌توانیم هم در قالب سخت‌افزار و هم نرم‌افزار به صحبت بپردازیم که سخت‌افزار شامل ابزار‌هایی است که مورد استفاده قرار می‌دهیم مانند گوشی‌های هوشمند و دیگر ابزار هوشمند و نرم‌افزار هم تولید محتواست با طرح این موضوع به صحبت‌های دکتر رضاییان گوش می‌دهیم.
مجید رضاییان، استاد دانشگاه در شروع صحبت‌های خود به تشریح روزنامه‌نگاری سنتی و مدرن پرداخت و گفت: نیاز بیان تفاوت بین مطالعات رسانه و مطالعات روزنامه‌نگاری باید بیشتر مورد تاکید قرار گیرد یعنی «Media Studies» و «Journalism Studies» تفاوت دارد و «Communication Studies» یا مطالعات ارتباطی مادر این دو محسوب می‌شود و روزنامه‌نگاری در واقع مطالعات عملی و ارتباطات و مطالعات نظری و رسانه ترکیبی از این دو است که شامل بخشی عملی و بخشی تئوریک است. وقتی مطالعات رسانه را مورد بحث قرار می‌دهیم و واژه‌های سنتی و مدرن را به کار می‌بریم باید به این موضوع بپردازیم که آیا روزنامه‌نگاری به دو بخش مدرن و سنتی تقسیم شده است یا رسانه‌ها؟
در پاسخ به این پرسش من معتقدم که در واقع اینکه روزنامه‌نگاری مدرن شده به خاطر تکنیک‌های آن است.
ابتدا در مورد رسانه صحبت می‌کنم؛ تا قبل از جهان «وب» هر رسانه‌ای که آمده فضای جدیدی را باز کرده و بر اساس نظریه «مک لوهان» در راستای حواس پنجگانه ما رسانه‌ای ایجاد شده است، اما در مورد دنیای وب تفاوت در این است که رسانه «متن‌محور»، رسانه «صدامحور» و رسانه «تصویرمحور» باهم جمع شده‌اند یعنی text, voice, image, و وقتی وارد این بحث می‌شویم عملا پیچیدگی خاصی به وجود می‌آید زیرا فضای «وب» طوری عمل کرد که همه موارد بالا را در خود جای داد، بنابراین به تناسب رشد تکنولوژی از دهه ۹۰ تاکنون که از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ «وب یک»، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ «وب دو» و از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵ «وب سه» که در سال ۲۰۲۳ کامل خواهد شد ما با دنیایی جدید مواجه شده‌ایم و عملا از جهان «اطلاعات» وارد جهان «فکت» و سپس وارد جهان «پسافکت» شده‌ایم و در حال حاضر در حال ورود به جهان «داده‌ها» هستیم که در آن از «data journalism» و دنیای «meta verse» و «اینترنت سه‌بعدی» و همچنین «دنیای V.R یا روزنامه‌نگاری واقعیت افزوده» صحبت می‌شود. با بررسی همه مواردی که گفته شد به یک پاسخ واحد می‌رسیم؛ بنابرین تکنولوژی باعث شد که رسانه از سنتی به مدرن بدل و نسل به نسل رسانه‌های جدید افزوده شود. در نتیجه روزنامه‌نگاری از سنتی به مدرن تبدیل نشده، بلکه تکنیک‌های آن تغییر کرده است. در حال حاضر گزارش‌های طولانی مثلا ۴۰۰۰ واژه‌ای را دیگر کسی نمی‌خواند و بهترین گزارش ۱۱۰۰ کلمه است و هر میزان که بتوانی کوتاه‌تر بنویسی موفق‌تر خواهی بود. به عبارتی هرچه نسل به نسل رسانه‌ها مدرن‌تر شد روزنامه‌نگاری را هم تحت‌تاثیر قرار داد و من با تقسیم‌بندی سخت‌افزار و نرم‌افزار کاملا موافق هستم به این علت که در دنیای روزنامه‌نگاری یا دنیای تولید مطلب یا دنیای خردورز که کاری به ظرف ندارد که همان رسانه می‌شود بلکه با مظروف یعنی تولید محتوا و روزنامه‌نگاری سر و کار دارد، جهان نرم‌افزاری یا به عبارتی مغزافزاری دایم در حال تغییر است.
در ادامه الیاس حضرتی؛ موسس و مدیر مجموعه رسانه‌ای «اعتماد» به بیان روزنامه‌نگاری در میدان عمل پرداخت و تشریح کرد: «روزنامه اعتماد» متعلق به همه افرادی است که روزنامه‌خوان هستند و علاقه به رسانه دارند. در واقع ما برای «اعتماد» مالکیت شخصی قائل نیستیم و این رسانه به همه ملت تعلق دارد و از حضور تمام اساتید روزنامه‌نگاری در آن بهره می‌بریم. ما امروز در میدان عمل ایستاده‌ایم و نیازمند کمک همه اساتید و متخصصان فن هستیم تا در تولید محتوا، شکل ظاهری و نشر و توزیع بهترین عملکرد را ارایه دهیم. در حال حاضر برخلاف گذشته که روزنامه نیاز به عکس و تیتری داشت که در دکه و در برابر دید قرار بگیرد تا مورد توجه باشد با توجه به تغییر ذائقه مردم و وجود فضای مجازی که در آن روزنامه به رایگان در اختیار افراد گذاشته می‌شود، به‌طور کلی دنیای مجازی تهیه و توزیع روزنامه را متحول کرده است. البته در نظر داریم که تنگ‌نظری‌های مسوولان و حاکمان باعث محدودیت‌هایی شده است و متاسفانه مرجعیت رسانه از داخل کشور به بیرون منتقل شده و این خسارتی جبران‌ناپذیر برای کشور ایجاد کرده است طوری‌که من واقعا همیشه نگران امنیت کشور هستم؛ نه از نظر جنگ فیزیکی یا موشکی بلکه از نظر دخالت‌های رسانه‌های خارجی که لحظه به لحظه در مباحث فکری، اعتقادی، اجتماعی و سیاسی و فرهنگی صورت می‌گیرد و نهاد‌های داخل حاکمیت نیز نمی‌توانند مانعی بر این امر ایجاد کنند این در حالی که باید در داخل کشور به تقویت رسانه‌ها پرداخته می‌شد که البته مورد بحث این نشست نیست. در ادامه این مبحث، نکته مهمی که امروز با آن مواجه هستیم، تغییر ذائقه مخاطبین است و الان سوال اصلی این است که برای دیده شدن و مهم‌تر از آن تاثیرگذار بودن چه باید کرد؟ در مجموعه رسانه‌ای اعتماد که شامل چند رسانه (روزنامه اعتماد، روزنامه تعادل، مجله کرگدن، سایت اعتمادآنلاین) است طوری فعالیت می‌کنیم که هم ظاهر سنتی اعم از سردبیری، دبیران سرویس و… را حفظ کرده‌ایم و هم در عین حال با توجه به تحولات و پیشرفت دنیای وب نسبت به ارسال تک‌تک مطالب در دنیای مجازی نیز اقدام می‌کنیم. با اینکه «اعتماد» در شرایط مطلوبی قرار دارد، اما همیشه نیازمند کمک صاحب‌نظران هستیم تا رسالت رسانه‌ای خود را هرچه بهتر به انجام برسانیم.
بهروز بهزادی، سردبیر و مدیرمسوول روزنامه اعتماد نیز به این موضوع اشاره کرد که ما در گذشته زمان‌هایی را داشتیم که روزنامه ماهی یک‌بار منتشر می‌شد در واقع در خارج از کشور منتشر و با کالسکه به ایران آورده می‌شد بعد روزنامه در کشور ما صنعتی شد و روزنامه‌های بزرگی نیز تولید شد و تا زمانی که دنیای مجازی نبود حاکمیت داشتند. اما امروز روزنامه به شکل کاغذی و سنتی نفس‌های آخر را می‌کشد گرچه من معتقدم که روزنامه سنتی با شکلی خاص و زیبا و کاغذ‌های مرغوب برای افرادی که نوستالژی کاغذ دارند، می‌تواند تا سال‌ها منتشر شود.
امروز تعریف گذشته از روزنامه که باید شب تا صبح در چاپخانه منتشر می‌شد و در اختیار خوانندگان قرار می‌گرفت تغییر کرده و اینترنت به کمک همه آمده است تا هم سرعت انتشار بیشتر شود و هم هر لحظه امکان به‌روزرسانی مطالب در دست باشد تا بهترین و جدیدترین مطالب ارایه شود.
در ادامه این نشست عباس عبدی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی – اجتماعی به بیان مبحث رگرسیون پرداخت و گفت: هدف رگرسیون این است که به تبیین یک متغیر وابسته تحث‌تاثیر متغیر‌های مستقل می‌پردازد. مثلا متغیر وابسته‌ای به نام رادیکالیزم محافظه‌کاری داریم که یکسری متغیر مانند جنسیت، سن، طبقه اجتماعی و… که رگرسیون به ما توضیح می‌دهد هر کدام از این متغیر‌ها تا چه حد قدرت دارند که تبیین کنند که یک فرد محافظه‌کار است تا رادیکال و این ضریبی پیدا می‌کند که اهمیت دارد و هر متغیری که ضریب بیشتری داشته باشد نقش آن نیز بیشتر خواهد بود. این مثال به جهت بیان این نکته بود که جامعه ایران چرا نتوانسته از روزنامه‌های سنتی شیفت کند به سمت روزنامه‌نگاری مدرن؟ این اتفاقی است که در جوامع دیگر از طریق همین روزنامه‌ها رخ داده است، اما در ایران روزنامه‌ها نتوانستند این شیفت را انجام دهند حتی روزنامه همشهری به دلیل اینکه نتوانست خودش را تطبیق بدهد، نابود شد.
پاسخ به این سوال در همان بحث رگرسیون است به این معنا که مهم‌ترین متغیری که تعیین‌کننده رفتار رسانه‌ها در ایران بوده است وابسته به سوبسید، یارانه یا رانتی است که وزارت ارشاد به آن‌ها تخصیص می‌دهد و رسانه‌ها مجبور به ادامه فعالیت در محیطی گلخانه‌ای بودند زیرا تولیدات آن‌ها آنقدر جذاب نبود که خواننده در عرصه عمومی مابه‌ازای آن پول پرداخت کند و رسانه بتواند روی پای خود بایستد. رسانه‌ای که بخش اعظم درآمد آن از طریق یارانه کاغذ یا آگهی تامین می‌شود وابسته به این متغیر‌ها خواهد بود. مساله اصلی روزنامه‌ها در حال حاضر این است که چطور می‌توانند خود را از بند ناف یارانه‌ها جدا کنند. موضوع مهم بعدی، حق کپی‌رایت است که در ایران به آن توجه نمی‌شود و این درحالی است که در هیچ‌جای دنیا اینچنین نیست که شما خبری را تولید کنید و شخص دیگری بدون توجه به حق کپی‌رایت به راحتی آن را کپی کند.
باید در نظر بگیریم که مجموعه‌ای از مشکلات است که ابتدا باید به برداشتن این موانع پرداخت تا رسانه‌ها به‌طور طبیعی به سمت مدرن شدن سوق داده شود زیرا در آن زمان دیگر سنتی بودن برای‌شان سودی نخواهد داشت و فقط باعث عقب‌افتادگی و شکست آن‌ها می‌شود.
با توجه به اینکه من از نظر اقتصاد سیاسی به این موضوع پرداختم باید دقت داشت تا زمانی که این موانع برداشته نشود به خصوص در مورد حق تالیف و قانون کپی‌رایت که اگر رعایت نشود پایه اصلی روزنامه‌نگاری که تولید محتوا و گزارش است زیر سوال می‌رود.
این نشست با توضیح حمید ضیایی‌پرور روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه، در تفاوت روزنامه‌نگاری سنتی و مدرن ادامه پیدا کرد و وی گفت: من معتقدم روزنامه‌نگاری مکتوب و روزنامه‌نگاری مجازی که در حال حاضر متداول شده هر دو به یک معناست و مهم‌ترین دلیلی که از تیراژ رسانه‌های مکتوب جهانی کم شده است جنبش جهانی محیط زیست به جهت کاهش قطع درختان است و این جنبش نه تنها در مورد روزنامه بلکه همه آثار مکتوب اعم از کتاب و کاغذ فعال است و تیراژ همه آثار کاغذی کاهش پیدا کرده است و طبیعتا مخاطبان نیز به سمت استفاده از رسانه‌های جایگزین کاغذ رفته‌اند.
دلیل دوم رشد فضای مجازی است و سرعت انتقالی که این فضا دارد.
دلیل سوم ظهور ژورنالیسم شهروندی است.
در دورانی که من و دیگر دوستان هم‌دوره‌ای من روزنامه‌نگاری را طی کردیم، جایگاه شهروند در حد بازخورد و فیدبک بود، اما امروز شهروند صاحب رسانه است؛ پیج و اکانت در اپلیکیشن‌های مختلف دارد و اطلاع‌رسانی می‌کند و این مدل روزنامه‌نگاری شهروندی که از لحاظ روزنامه‌نگاری حرفه‌ای انتقادات زیادی بر آن وارد است، جذابیت فوق‌العاده‌ای دارد که اولین جذابیت آن حذف دروازه‌بانی خبر است و مردم احساس می‌کنند که خبر را خام و دست اول دریافت می‌کنند در واقع روی خبر پالایش و پیرایش و حذف و کنترل و سانسور انجام نشده است. حتی ممکن است خبر غلط هم باشد، اما همان‌طورکه پخش زنده تلویزیون جذابیت دارد روزنامه‌نگاری شهروندی هم جذاب است.
دلیل چهارم رایگان بودن رسانه‌های جدید است که به ظاهر برای دریافت اخبار پولی پرداخت نمی‌شود البته هزینه خرید گوشی موبایل، اینترنت و پهنای باند هست، اما برای دریافت اخبار به صورت مستقیم پولی پرداخت نمی‌شود.
دلیل پنجم قابلیت رسانه‌های جدید است. قابلیت سفارشی شدن که می‌توان انواع رسانه‌ها و اپلیکیشن‌ها را متناسب با نیاز تنظیم کرد. مثلا کسی که به سینما علاقه‌مند است تمام رسانه‌های او خبر و تحلیل سینمایی در اختیارش قرار می‌دهند که این سفارشی شدن در رسانه‌های قبلی وجود نداشت و رسانه‌ها حالت عمومی داشتند همچنین قابلیت تعاملی هم همین‌طور است، چون خود فرد صاحب رسانه است امکان باز انتشار و فیدبک وجود دارد و البته قابلیت مولتی‌مدیا و چند رسانه‌ای بودن هم اضافه شده که جذابیت‌های صدا و تصویر را به همراه دارد که در روزنامه‌نگاری مکتوب وجود ندارد.
در ایران مسائلی مانند دولتی بودن، وابستگی به یارانه‌ها که آقای عبدی اشاره کردند، بی‌اعتمادی عمومی و تحریم، برخورد‌های حاکمیتی و قضایی با روزنامه‌نگاران و رسانه‌نگاران، نبود حق کپی‌رایت و ضعف نظام آموزشی باعث افول روزنامه‌نگاری سنتی شده است. در پایان به بیان راه‌حل می‌پردازم. در حال حاضر روزنامه خراسان که من سال‌ها در آن فعال بودم رسانه مجازی دارد به نام آخرین خبر که با حدود ده میلیون مخاطب یکی از موفق‌ترین رسانه‌های مجازی کشور است و زمانی به عنوان بازوی روزنامه خراسان شروع به فعالیت کرد و امروز به عنوان رسانه‌ای مجازی و موفق می‌تواند الگوی رسانه‌های دیگر باشد.
سلیمان محمدی، عضو شورای سردبیری روزنامه اعتماد نیز به تشریح بحث پرداخت و توضیح داد؛ تا اینجا روزنامه‌نگاری سنتی را روزنامه‌نگاری مکتوب و روزنامه‌نگاری مدرن را روزنامه‌نگاری مجازی و فضای وب در نظر گرفته‌ایم، اما اگر برگشتی داشته باشیم به صحبت‌های آقای عبدی، روزنامه مکتوب هم می‌تواند همه ویژگی‌های رسانه مدرن را داشته باشد، اما نیازمند آماده‌سازی شرایط است. باید در نظر گرفت حضور در فضای مجازی تنها شرط مدرن بودن رسانه نیست. به‌طور مثال یک رسانه سانسورشده به هر شکل و شمایلی هم که ارایه شود، نمی‌تواند بین مخاطبان جایی پیدا کند، بنابراین ورود به فضای مجازی و حتی تولید محتوایی با مختصات رسانه‌های مدرن به تنهایی نمی‌تواند نجات‌دهنده باشد.
فریبا آباقری، موسس و عضو شورای سردبیری روزنامه‌های عطریاس و جامعه فردا نیز در ادامه به بیان تجربیات خود در زمینه انتشار روزنامه عطر یاس پرداخت و گفت: در زمینه انتشار اخبار محلی به صورت موضوع‌محور و محله‌محور فعالیت‌های موفق و تاثیرگذاری داشتیم و پس از آن و با نظر شورای سردبیری تصمیم به راه‌اندازی جامعه فردا به صورت مولتی‌مدیا گرفتیم که در این راه علاوه بر مشکلاتی که همه رسانه‌ها با آن‌ها کم‌و‌بیش مواجه هستند با این مشکل مواجه شدیم که روزنامه‌نگاران ما که بسیار خوب می‌نویسند و تحلیل می‌کنند در زمینه تهیه محتوای دیجیتال دچار ضعف هستند این موضوعی است که در همه دنیا حل شده و مثلا خبرنگار بی‌بی‌سی با یک موبایل در مناطق جنگی گزارش تصویری تهیه می‌کند، اما ما در ایران هنوز دچار ضعف هستیم. در واقع ما روزنامه‌نگارانی حرفه‌ای داریم که هنوز آموزش‌های لازم را ندیده‌اند و نتوانسته‌اند همراه با نیاز‌های جامعه خود را بهروز کنند. مورد مهم دیگری هم که باید به آن توجه داشت، رقابت است که ما هم باید با رسانه‌های داخلی دولتی و قدرتمند رقابت کنیم که از امکانات فراوانی برخوردار هستند و هم با رسانه‌های خارجی که اخبار را بدون سانسور در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند و این دو موضوع مجموعه فعالیت‌های رسانه‌ای را هر قدر هم که برای تولید محتوا تلاش شود کمرنگ می‌کند، اما همه این موارد نباید باعث شود از تلاش دست بکشیم و باید روزنامه‌نگارانی تربیت کنیم که محتوای متناسب با فضا‌های مختلف اعم از مکتوب و مولتی‌مدیا را تولید کنند تا همگام با نیاز مخاطبان قدم برداریم.
فیاض زاهد، استاد دانشگاه و از پیشکسوتان روزنامه‌نگاری ایران نیز به بیان نکاتی در زمینه روزنامه‌نگاری در ایران پرداخت؛ اولین نکته‌ای که به ذهنم می‌رسد ناصبوری حکومت در تحمل فرآیند روزنامه‌نگاری در ایران است و در کتاب عصر طلایی مطبوعات در ایران مفصل توضیح داده‌ام که از زمان محمدشاه وقتی اولین روزنامه به نام کاغذ اخبار به عنوان اولین اثر مکتوب رسانه‌ای منتشر شد تا امروز بین حکومت مرکزی و استقرار و ثبات آن و ضعف روزنامه‌نگاری رابطه مستقیمی وجود دارد. هرگاه حکومت مرکزی قوی بوده، به تخریب روزنامه‌نگاری پرداخته و هرگاه ضعیف بوده، روزنامه‌نگاری تنفسی کرده است البته دو دوره استثنایی هم داریم اولی دوره دکتر محمد مصدق و دومی دوره سید محمد خاتمی و جز این دو دوره همیشه همین شرایط حفظ شده است. آفتی که پس از دوره دوم خرداد پیدا کردیم، این بود که روزنامه‌نگاری بار احزاب سیاسی را نیز به دوش کشید و روزنامه‌نگاران تبدیل شدند به بلندگو‌های جریانات سیاسی و در واقع وقتی احزاب سیاسی قدرتمند وجود نداشت روزنامه‌ها جای آن‌ها را گرفتند. دومین موضوع محدودیت‌هایی است که روزنامه‌نگاری با آن مواجه شده است مثلا در دوره احمدی‌نژاد محدودیت‌های اجتماعی حتی فراتر از سیاسی شد و گزارش درباره زنان خیابانی، فقر، کودکان بی‌سرپرست، حاشیه‌نشینی و آسیب‌های اجتماعی محدودیت بیشتری پیدا کرد که البته در کشور‌های دیگر مانند آلمان شرقی و اتحاد جماهیر شوروی در گذشته و چین در حال حاضر نیز چنین مواردی بوده است. حصر روزنامه‌نگاری در ایران باعث شد گروهی به مشاغل دیگر روی بیاورند و گروهی نیز مهاجرت کنند که این امر در واقع برای رسانه‌های سیاسی کشور‌های دیگر در خصوص ایران لژیونر تربیت کرد و این در نوع خود جالب است که به علت محدودیت در داخل در واقع ما افرادی که عاشق این حرفه بودند را از دست دادیم و رسانه‌های خارج از مرز‌ها به تولید محتوا برای داخل پرداختند. می‌دانید که رسانه باید همیشه وسط معرکه باشد و برای محیط پیرامون خود رپورتاژ تهیه کند، اما این هم مشکلی است که دامنگیر شده و مرجعیت رسانه را از داخل به خارج سوق داده است.
شهاب‌الدین طباطبایی، مدیر مسوول راوی نیز به بیان تجربیات خود در حوزه ویدیو ژورنال پرداخت و گفت: با نسلی مواجه هستیم که عمدتا متولد سال ۱۳۷۵ به بعد هستند که با مطالعات شخصی، تولید محتوا می‌کنند و حتی برای محتوایی که تولید می‌کنند نیز اسپانسر پیدا می‌کنند و همه امیدواری من به نسلی است که به محدودیت‌ها فکر نمی‌کنند و فقط در فکر تولید محتوا هستند.
بدرالسادات مفیدی، روزنامه‌نگار باسابقه و عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی مطبوعات ایران نیز در خصوص تفاوت روزنامه‌نگاری سنتی و مدرن گفت: فعالیت‌هایی که شهروند خبرنگاران دارند یا افراد در صفحات مجازی خود نظیر اینستاگرام به تولید محتوا می‌پردازند در واقع نباید جزو روزنامه‌نگاری قرار داد. تعریف ساده روزنامه‌نگاری یعنی انتقال صحیح و شفاف اخبار به مردم است که در گذشته توسط رسانه‌های مکتوب انجام شده و تاکنون نیز ادامه پیدا کرده است که همراه با پیشرفت تکنولوژی هم پیشرفت کرده و از صفحه‌بندی‌های سنتی به شرایط دیجیتال فعلی رسیده که بسیار هم عالی و طبیعی است. اما مشکلی که الان با آن برخورد می‌کنیم، این است که در گذشته رعایت اخلاق روزنامه‌نگاری و دقت در کار بود. به لحاظ حرفه‌ای در روزنامه‌نگاری مدرن اخلاق حرفه‌ای جای کمتری دارد. نکته بعدی دقت در کار است و نسل جدید روزنامه‌نگاری حاضر به پذیرش بعضی اعمال نظرات حرفه‌ای توسط دبیران سرویس و سردبیران نیست و همچنین ما با بی‌دقتی‌های فراوان اعم از غلط‌های املایی و مطالب ویرایش‌نشده که به جهت سرعت در انتشار تهیه شده است، مواجه هستیم.
دکتر بهزادی در ادامه گفت: مدرن بودن را در سخت‌افزار (استفاده از اینترنت) و نرم‌افزار (نوع نگارش) هر دو می‌بینم. امروز نوع گرافیکی که استفاده می‌شود با گذشته بسیار متفاوت است و ما به دنبال کیفیتی بالا هستیم. مدرنیته به کمک روزنامه‌نگاری کاغذی مدرن آمده است و نوعی تحول ایجاد کرده که به صفحه‌آرایی و ارایه شکیل مطالب کمک بسیاری کرده است.
در ادامه دکتر زاهد به این نکته اشاره کرد که با احترام به ساحت روزنامه‌نگاران جوان، اما به نظر می‌رسد روزنامه‌نگاری درگیر نوعی بی‌سوادی شده است. در گذشته شاید انتقال مطالب به سرعت الان نبود، اما روزنامه‌نگاران مطالعات فراوانی در زمینه‌های گوناگون داشتند و این امر به انتقال دقیق مطالب کمک می‌کرد امروزه همان‌طورکه در همه جوانب زندگی دچار سرعت شده‌ایم در روزنامه‌نگاری هم شاهد سرعت و عدم دقت هستیم که با توجه به اینکه این حرفه با جامعه و انتقال مطالب به آن سروکار دارد نیازمند توجه بیشتر به این موضوع است.
عباس عبدی نیز اضافه کرد: از گذشته تاکنون همیشه فرم روزنامه‌نگاری به محتوا غالب بوده است. من معتقد نیستم که روزنامه‌نگاری رشته‌ای جداگانه است، بلکه روزنامه‌نگاری یک دوره تخصصی است. افراد می‌توانند در هر رشته‌ای تحصیل کنند سپس برای انتقال مطالب یک دوره روزنامه‌نگاری هم ببینند. من معتقد نیستم که روزنامه‌نگاری اقیانوسی با عمق یک بند انگشت است. در دنیا افرادی هستند که در رشته‌های مختلف متخصصند و در زمینه روزنامه‌نگاری هم فعال هستند این اشخاص محتوایی قوی را ارایه می‌دهند، اما ما در ایران در این زمینه ضعیف هستیم و این موضوع باعث ارایه محتوایی ضعیف شده است.
ضیایی‌پرور به عنوان نکته پایانی شیفت کردن به مولتی‌مدیا و ایجاد پلتفرم در فضای مجازی را مهم دانست و گفت: مخاطبان امروز نسل جوانی هستند که با رسانه مکتوب خیلی ارتباط برقرار نکرده‌اند. بنابراین در بخش چند رسانه‌ای، رسانه‌ها به عنوان بخشی اصلی می‌توانند رسانه را متحول کنند و این یک تصمیم شجاعانه مدیریتی خواهد بود که به جذب مخاطب و همچنین تقویت اقتصادی رسانه کمک می‌کند.
فریبا آباقری نیز در پایان به نقش مخاطب تاکید کرد و گفت: مخاطب امروز دوست دارد نقش پررنگ‌تری داشته باشد و ما برای اینکه بتوانیم با رسانه‌های خارجی رقابت کنیم نیاز داریم در این زمینه فعالیت بیشتری داشته باشیم و به نظر من استفاده از شهروند خبرنگاران موضوع مناسبی است تا با مخاطبان خود به صورت تعاملی برخورد کنیم و هرچه تعداد این افراد بیشتر شود و به آموزش آن‌ها بپردازیم به ما هم در کار کمک بیشتری می‌کنند. ما باید برای جلوگیری از عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای، به عنوان رسانه پیشقدم باشیم تا شهروند خبرنگاران هم با تبعیت از ما به انتشار اخبار صحیح و شفاف بپردازند و در نظر داشته باشیم همیشه می‌شود ده یا بیست رسانه را تعطیل کرد، اما نمی‌شود جلوی ۵۰ میلیون شهروند خبرنگار را گرفت.
دکتر بهزادی در پایان به این نکته اشاره کرد که اگر به جای روزنامه‌نگاری از واژه ژورنالیسم استفاده کنیم دربر‌گیرنده همه مباحث سنتی و مدرن خواهد بود. موضوعی که من هم با آن مواجه شده‌ام بعضی از همکاران ما در نوشتن شلخته شده‌اند و این شلختگی قبل تا زمان آقای احمدی‌نژاد نبود و این موضوع با توجه به محدودیت‌های آن زمان شروع شد و خصوصا مشکلات اقتصادی رسانه‌ها باعث ادامه پیدا کردن آن شد که باید درصدد رفع آن باشیم.
الیاس حضرتی، صاحب‌امتیاز و مدیر مجموعه رسانه‌ای «اعتماد» در پایان گفت: من به عنوان کسی که در عرصه فعالیت هستم و از صبح تا شب درگیر این موضوع هستم، همان‌طورکه در صحبت‌های دوستان هم گفته شد معتقدم بی‌صبری حکومت‌ها و در کنار آن خلق روزنامه‌نگاری مدرن و مهم‌تر از این موارد در جامعه بی‌اعتمادی‌ای که نسبت به حکومت و افراد نسبت به یکدیگر حاکم شده است باعث شده هر کسی تندتر صحبت کند یا بی‌سند و منطق نقد کند و صدایش بیشتر شنیده شود درحالی‌که ما در روزنامه اصل را بر این گذاشته‌ایم که نقد‌ها محترمانه و باارایه سند و منطق باشد. آبروی افراد برای ما بسیار مهم است حتی در مواردی که شخصی جرمی مرتکب شده از افشای نام افراد پرهیز می‌کنیم تا مشکلی برای خانواده افراد پیش نیاید.
آنجایی که محتوای خوب، عکس و تیتر خوب ارایه شود، رسانه موفق خواهد بود و محتوای خوب همراه با امکانات جدید باعث موفقیت و تاثیرگذاری صدچندان رسانه مکتوب خواهد بود. حتی حکومت هم حساسیت بیشتری بر رسانه‌های مکتوب دارد زیرا تاثیرگذار‌تر هستند. به‌طور مثال گزارش‌های خانم سام‌گیس در روزنامه اعتماد دنبال‌کنندگان بسیاری دارد، زیرا دقیق نوشته شده است. ارایه مطالب دقیق و با سند و منطقی بسیار مهم است و در پایان از همه کارشناسان عزیز دعوت می‌کنم در جلسات آینده حضور داشته باشند و به بیان راهکار‌های عملی بپردازیم.
منبع: شفقنا
