تابناک رضوی: در دوران کودکی به مکتب رفت و در مدت دو سال قرآن را کاملا یاد گرفت و سواد خواندن نوشتن آموخت ، در آن زمان مدرسه نبود و درس خواندن در حد سواد قرآنی بود و اگر بیشتر از این خواستن یاد ایران باید پای کرسی داستان رستم و سهراب لیلی و مجنون غیره که در منازل یا قهوه خانه ها تشکیل می شد می نشست.
اولین تجربه کاری در سن ۸ سالگی بود زمانی که خانه شان را می ساختند جلو دست استاد بنان با بازیگوشی آجر می‌برد و تشویق می‌شد آن زمان روی آجرها صاف نبود و گاهی اوقات آجر را داخل آب می گذاشت و آبساب می‌کرد تا صاف شود این کار مورد توجه چند بنای محل قرار گرفت.
در آن زمان بازی بچه ها بیشتر با خاک و گل سر و کار داشت، بچه ها گل بازی می‌کرد محمد قاسم اخوی یان در این دوران به جزء آشنایی با مواد و مصالح آجر که با صنایع دستی مان مانند فرت بافی ،کلاه مالی، حلب سازی و آهنگری هم آشنا شد، بعد از مدتی استاد نورالله صحت یکی از معماران خوب آن زمان که متوجه علاقه او به خاک و گل و آجر شده بود به پدرش پیشنهاد داد به محمد قاسم اجازه بدهد به او در کار بنایی کمک کند اولین کاری که محمد قاسم با استاد صحت انجام داد نیمه و چارک کردن آجر هایی بود که باید دور یک پنجره کار می شد.
مشهورترین اثر او ستون های آجرین ورودی بلوار خیام در نزدیکی آرامگاه عمر خیام در شهر نیشابور است.
محمدقاسم اَخَویان در خلال برگزاری کنگره جهانی عطار از شاهکار خود که آجرکاری هفت شهر عشق و سیمرغ بود رونمایی کرد. بیشتر بناها و آرامگاه های مهم امروزین نیشابور توسط وی بازسازی شده اند.
در رشته های آجرتراشی، قلم زنی، آسیاب سازی، گنبدسازی، مرمت، آهنگری، پنجره سازی فعال بوده است.
پس از پژوهش های باستان شناسی در نیشابور وی برای اولین بار طرح استفاده از طرح های آثار مکشوفه از نیشابور قدیم را بر روی آجر مطرح و اجرا کرد.
تکنیک ویژه او فی البداهه کار کردن در هنرهای سنتی بدون پیش فرضی در ذهن و بعد از یک تمرکز خاص، آنچه در خیال دارد را به ظهور می رساند.
استاد اخویان انسانی بزرگ، مخلص، خلاق، راستگو، درستکار و بی ادعابود که حضور، تلاش و زندگی اش تلنگری برای ماست تا بزرگانی هم چون استاد را که در گوشه گوشه شهر زندگی می کنند قدر دانی کنیم.
استاد اخوی یان را در کشورهای های اروپایی بیشتر از ایرانی ها و خراسانی ها می شناسند، استاد اخوی یان به صفحه اول بسیاری از روزنامه ها و مجله های تخصصی معماری ایتالیا رفته است اما در خراسان کمتر این دانش و توانایی اش ارج نهاد شده است.
در نیشابور انسان های بزرگی هم چون استاد اخوی یان وجود دارند و باید از فردی که بیش از نیم قرن تلاش کرده میراث دار و میراث بان فرهنگ و تاریخ این سرزمین باشد و عمرش را صرف احیای هویت نیشابور و باز آفرینی هویت نیشابور کرده قدر دانی کنیم که آئین نکوداشت این پیشکسوت مرمت بناهای تاریخی و معماری سنتی ایران در سال۹۷ در دبیرستان ماندگار خیام با حضور مسئولین ومردم برگزار شد.
استادمحمدقاسم اخویان با ۹۳ سال سن، از هنرمندان ایرانی در هنرهای تجسمی و استاد پیشکسوت معماری سنتی خراسان و جزء معدود استادان تیشه داری در ایران در بیمارستان بستری وپس از هفته ها درد وبیماری ناشی از کهولت سن روز ۲۱ دی ۹۸ به دیدار حق شتافت.
مردم ومسئولین فرهنگ دوست نیشابوری با حضورپرشور در مسجد صاحب الزمانی (عج) نیشابوربا خواندن نماز میت بر پیکر استادمحمدقاسم اخوی یان این هنرمند ایرانی هنرهای تجسمی و استاد پیشکسوت آجر تراشی ومعماری سنتی خراسان را بر دوش خویش تشییع و در قطعه مشاهیرنیشابور جنب آرامگاه عطار نیشابوری به خاک سپردند.
