نجات بیماران با اهدای سلول‌های بنیادی

وی ادامه داد: در سال 2012 یک میلیون پیوند سلولی در دنیا انجام شد که این میزان در سال 2014 به یک میلیون 200 هزار پیوند رسید؛ در حال حاضر بیش از 25 میلیون داوطلب اهدای سلول‌های بنیادی در دنیا وجود دارد و سالانه 16 هزار بیمار در سراسر دنیا منتظر این هستند که فردی اهداکننده جان آنها را نجات دهد.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: حدود 140 هزار بیمار در سال نیازمند پیوند سلول‌های بنیادی تشخیص داده می‌شود؛ در هر پنج دقیقه یک نفر در جهان به بیماری سرطان خون تشخیص داده می‌شود و در هر 10 دقیقه نیز یک نفر بر اثر سرطان خون می‌میرد که بسیاری از این بیماران را می‌توان با پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز نجات داد.

حمیدیه با بیان اینکه «30 درصد از بیمارانی که نیازمند پیوند هستند، در خانواده خویش فردی را دارند که سازگار پیوند سلول به آن‌ها باشد»، تصریح کرد: اگر 70 درصد از افراد جامعه به این بیماری دچار شوند، خواهر و یا برادری نداشته و یا کسی در خانواده با آن‌ها سازگاری خونی نداشته باشد، جانشان را به همین دلیل از دست خواهند داد.

وی گفت: با این حال در دنیا 25 درصد بیماران از خواهر و برادر تنی خود سلول دریافت و 40 درصد دیگر نیز از دهنده غیرخویشاوند این سلول‌ها را دریافت می‌کنند؛ تنها 35 درصد به این دلیل که دهنده سازگاری پیدا نمی‌کنند، زندگی‌شان خاتمه می‌یابد.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور عنوان کرد: در ایران و شرق مدیترانه پیوند سلول‌های بنیادی تنها از طریق خواهر و برادر تنی و یا قوم و خویش سازگار صورت می‌گیرد در حالی که در کشورهای اروپایی مانند آلمان روزبه‌روز استفاده از دهنده غیرخویشاوند بیشتر می‌شود.

حمیدیه با اشاره به پیشرفت‌های سایر کشورها در این زمینه و مقایسه آن با ایران تصریح کرد: نبود زیرساخت‌هایی نظیر مراکز پیوند سلول و نیز نبود دهنده سازگار از جمله مشکلات اصلی کشور ما برای پیوند سلول است؛ مرکزی در دنیا وجود دارد که افراد به صورت داوطلبانه و غیرخویشاوند با عضویت در آن به شبکه جهانی پیوند سلول متصل می‌شوند.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور اضافه کرد: در حال حاضر 73 مرکز در 52 کشور دنیا فعالیت دارد؛ همچنین 48 بانک خون بند ناف نیز در 33 کشور به ارائه خدمات می‌پردازد؛ تعداد داوطلبان این مراکز 25.5 میلیون نفر است؛ تعداد بانک‌های خون بند ناف عمومی نیز حدود 700 هزار بانک است که با توجه به این تعداد بالا بازهم میزان پیوندهایی که از طریق بند ناف صورت می‌گیرد، زیر 10 درصد است.

وی افزود: در نتیجه روزبه‌روز انسان‌ها به این نکته پی خواهند برد که با اهدای سلول‌های بنیادی خود می‌توانند جان انسانی دیگر را نجات دهد؛ در نتیجه نیازی به تاسیس بانک‌های خون بند ناف و هزینه بیشتر نیست.

حمیدیه سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی بانک خون در کشور را بدون کارایی توصیف کرد و گفت: با دریافت سلول‌های بنیادی دیگر نیازی به بانک‌های خون نخواهد بود.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور تاکید کرد: در سال 2013 بالغ بر 16 هزار و 138 بیمار از افراد غیر هموطن خود سلول دریافت کردند؛ امروز می‌توان این تلقی را داشت که میزان پیوندهای سلول‌های بنیادی خون‌ساز روزبه‌روز در حال افزایش است و 60 بیماری از این طریق درمان می‌شود.

حمیدیه اضافه کرد: با توجه به جمعیت روبه افزایش ایران، ما نیازمند ایجاد مراکز پیوند سلول هستیم که این مسئله هم در بعد انسان‌دوستانه و هم بعد نجات جان بیماران به نوعی بحثی استراتژیک تلقی می‌شود.

وی با بیان اینکه «کشوری مانند آمریکا در بحث سلول‌های بنیادی سرمایه‌گذاری زیادی می‌کند» گفت: این هزینه به این دلیل است که دیگر کشورها برای تهیه سلول‌های بنیادی دچار وابستگی به آن شوند و این مسئله در صورت عقب‌افتادگی ما برای کشور خوب نیست.

وی تاکید کرد: باید ضمن حفظ تعامل با سایر کشورها برای پیوندهای سلولی نسبت به راه‌اندازی مراکز مستقل پیوند سلول نیز اقدام نماییم؛ در حال حاضر تنها 5 هزار ایرانی در این مراکز عضویت دارند.

حمیدیه یادآور شد: یافتن داوطلب برای اهدای سلول از کشورهای دیگر پروسه زمانی زیادی دارد و این موضوع برای بیمارانی که وقت چندانی برای زنده ماندن ندارند، حائز اهمیت است؛ امروز حتی آمریکا هم با وجود پیشرفت‌هایی که در حوزه سلول‌درمانی داشته، 40 درصد از سلول‌های پیوندی خود را از سایر کشورها دریافت می‌کند.

وی در زمینه هزینه‌هایی که برای پیوند سلول صورت می‌گیرد، خاطرنشان کرد: هر پیوندی که در داخل انجام شود، می‌تواند از خروج ارز بین 500 هزار تا یک میلیون جلوگیری کند؛ در حالی که هر عمل پیوند از دهنده خارجی برای یک ایرانی سه میلیارد تومان هزینه دارد.

دبیر ستاد سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور تصریح کرد: در حال حاضر ایجاد مراکز پیوند سلول در کشور در بیمارستان شریعتی تهران و نیز بیمارستان‌های شهرهای شیراز و سنندج راه‌اندازی شده‌ است اما متاسفانه سرمایه کافی برای ایجاد مراکز دیگر در کشور وجود ندارد.

وی با اشاره به میزان داوطلبان اهدای سلول در کشور گفت: بانوان 46 درصد داوطلبان اهدای سلول در کشور را تشکیل می‌دهند؛ این در حالی است که این رقم در دنیا 42 درصد است؛ همچنین متوسط سن اهداکنندگان در کشور 35 سال است؛ در حال حاضر بالغ بر 70 بیمار ایرانی از دهندگان آمریکایی، آلمانی، انگلیسی و ایتالیایی توانسته‌اند نمونه بگیرند؛ خوشبختانه ایران هجدهمین کشوری است که نخستین سلول‌های بنیادی خود را به فرانسه منتقل کرد.

حمیدیه با اشاره به هدف این ستاد در بلندمدت عنوان کرد: هدف ما این است که در پنج سال آینده با همکاری وزارت بهداشت و متصل شدن همه مراکز کوچکی در ایران در حال شکل‌گیری است، یک مرکز بزرگ به نام ایران راه‌اندازی شود که حداقل 100 هزار داوطلب داشته باشیم که 40 تا 50 درصد از این داوطلبان ایرانی باشند.