فرزندان محروم از نعمت پدر و مادر که از آنان با واژه دردناک ‘یتیم’ یاد می شود در فرهنگ و آموزه های دینی مکتب اسلام از جایگاه ویژه ای برخوردار است تا آنجا که زدودن اشک یتیمی و کشیدن دستی از سر مهر بر سر آنان عبادتی بزرگ و فضیلتی با ارزش محسوب می شود.
ایتام، غنچه های نوشکفته ای هستند که به تقدیر روزگار، از بزرگترین حامی خویش در دنیای مادی محروم شده اند و اینک به رسم ارزش های انسانی و توصیه های دینی، وظیفه سایر انسانهاست تا عصای دست یتیمانی باشند که درد بی کسی بر کلبه ی محقر حیاتشان سایه انداخته است.
‘روز اکرام’ مصادف با میلاد امام حسن مجتبی(ع) و با الگوپذیری از آن امام همام، در دستگیری از نیازمندان اغلب به شکل کمک های مادی تجلی می یابد و تکریم غیرمادی و ابعاد اخلاقی آن کمتر در فرهنگ عمومی کشور مورد توجه قرار می گیرد.
این مولفه ی فرهنگی که منشاء آن بخشش های سخاوتمندانه کریم اهل بیت می باشد، در گستره ای وسیع از تکریم پروردگار تا بندگان صالح اش را شامل می شود و توجه به جنبه های غیرمادی اکرام را نیز در بر دارد و عاملی برای احترام متقابل بین اقشار مختلف مردمی به شمار می رود.
همزمان با سراسر کشور در پانزدهم ماه رمضان موجی از کمک های مردم تبریز به ایتام و نیازمندان از طریق مراجع رسمی همچون کمیته امداد امام خمینی (ره) یا به صورت مستقیم، روانه می شود.
در این ایام خیرین تبریز با تکیه بر این موضوع که ‘ بخشش دل بزرگ می خواهد نه توان مالی’ ، بخشی از مشکلات مادی نیازمندان را در شهری که به آوازه ‘ شهر بدون گدا’ معروف گشته، مرتفع می کنند.
اما همین ایتام و نیازمندان در کنار نیازهای مادی، نیازمند ارزش نهادن افراد به کرامت انسانی آنان نیز هستند و از سوی دیگر باید تکریم متولیان را به خوبی فرا بگیرند تا ساز و کاری برای همدلی آنان با ملت و دولت ایجاد شود.
در نگاهی وسیع تر، روز اکرام در یک ارتباط دوسویه از تکریم اخلاقی و غیرمادی اعضاء خانواده گرفته تا سالمندان، همسایگان، خویشاوندان، دوستان، ارباب رجوع و حتی دولتمردان را شامل می شود.
ضرورت تعاملی همین اکرام غیرمادی است که بهانه ای می شود تا این بار متولیان ‘روز اکرام’ را گرامی بدارند و تلاش های آنان در برگزاری هفته اکرام ایتام و نیازمندان را مورد تجلیل قرار دهند.
بنا بر اعلام کمیته امداد امام خمینی (ره) آذربایجان شرقی حدود شش هزار یتیم استان تحت پوشش حمایتی ۳۰هزار حامی هستند و این حامیان نیکوکار ماهانه ۵۰۰ هزار ریال به ایتام مساعدت می کنند.
بنا بر آمار منتشر شده سال گذشته، حدود ۱۶۵ میلیارد ریال از این طریق کمک مالی و غیر نقدی جمع آوری و در بین ایتام توزیع شده است.
بر اساس اعلام کمیته امداد امام خمینی آذربایجان شرقی حدود دو هزار نفر از ایتام نیز تحت پوشش بیمه آتیه در قالب طرح طاهای آذربایجان شرقی قرار دارند.
با اجرای این طرح حمایت های مالی نیکوکاران به سمت تامین نیاز آتی فرزندان یتیم و رفع دغدغه های آینده آنان از جمله اشتغال و ازدواج سوق می یابد.
حسین دشتی از حامیان استان می خواهد تا با افتتاح ‘حساب آتیه فرزندان یتیم’ در یکی از شرکت های بیمه ای، این فرزندان را از بیمه عمر و سرمایه گذاری بهره مند کنند و اقدامی عملی در راستای تکریم غیر مادی آنان داشته باشند.
یکی از خیرین استانی که خود حامی ۹ نفر از ایتام تبریزی است، در این باره به خبرنگار ایرنا می گوید که فقط یک بار توانسته با آنان دیدار کند و خود مشتاق برقراری ارتباط موثر با این ایتام می باشد.
به گفته غلامعلی میرزاجانی، برگزاری برنامه های تفریحی با حضور نمایندگان کمیته امداد امام خمینی (ره)، حامیان و ایتام و بازدید از وضعیت معیشتی آنان رغبت حامیان و سایر شهروندان را افزایش می دهد.
وی می گوید: آرامش و احساس رضایت اکرام کننده، ساده ترین و زیباترین ثمره از آثار معنوی اکرام ایتام و نیازمندان، است که وعده خداوند مبنی بر دوستی با پرودگار را در ذهن زنده می سازد.
یک حامی مالی دیگر تبریزی که حمایت از هفت خانوار نیازمند تبریزی را بر عهده دارد می گوید: لبخند رضایت فرد نیازمند و یتیم، کبر و غرور و محنت ها را از حامی دور می کند و آثار معنوی و اجتماعی آن قابل وصف و بیان نیست؛ به صراحت می گویم که برکت و رونق کارم را مدیون دعای خیر این ایتام و نیازمندان و توجه و عنایت ویژه کریم اهل بیت هستم.
به گفته رقیه نظامی، حامی دیگر ایتام، اکرام ایتام و نیازمندان و دیدار مستمر با آنان، تدبیری برای حفظ همگرایی مردم در مسیری مشخص برای دمیدن بیش از پیش روح امید در جامعه است.
وی نوع دوستی را وظیفه همگانی دانسته و می گوید: همین موضوع ضرورت نگاه برنامه ای بر تکریم در جهت نشر سنت های حسنه اسلامی و تعمیق روحیه تعاون و مشارکت های مردمی را مشخص می کند.
نتیجه آنکه تکریم واژه ای بسیار گسترده و ارزشمند است و آن را نباید فقط در یک بازه زمانی خاص و تنها در کمک مادی به ایتام و نیازمندان خلاصه کرد.
اهمیت اکرام در حدی است که در اصل بیست و یکم و بیست و نهم قانون اساسی مقرر شده دولت از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم حمایت های مالی را برای یک یک افراد کشور تامین نماید.
تکریم (غیرمادی) در راستای همدردی عمومی، رعایت عزت انسانی و احترام به همنوع در یک جامعه اسلامی باید همواره در یک ارتباط دوسویه مورد توجه قرار گیرد و روز اکرام می تواند آغازی برای فرهنگ سازی این مهم باشد.
همین برداشت، پایه های همدلی و همزبانی بین اقشار مختلف مردمی و حتی دولتمردان را ترسیم می کند و چه بسا اقدام عملی برای تحقق عنوان سال یعنی ‘همدلی و همزبانی دولت و ملت ‘ را بنیان می گذارد