نشست خبری روحانی درگفت وگو با صاحبنظران
بایادداشت‌ها و گفتارهایی از،محمدمهدی لبیبی،سعید سهراب پور، سعید معیدفر،محسن جلالپور، امیر محبیان، محمد جواد حق شناس، صادق زیباکلام، آذر منصوری، محمد سلطانی فر و ...
نیم نگاه
زیباکلام: روحانی به طور ضمنی گفت که من حصر را فراموش نکرده‌ام، اما حل مسأله حصر، در حوزه اختیارات رئیس جمهوری نیست
انبارلویی: دشمنی سران فتنه به مردم و نظام است که دائمی شده است و اگر قرار است در مسأله حصر اتفاقی بیفتد، باید در موضع‌گیری آنان بیفتد
حق شناس: اینکه رئیس جمهوری بر برگزاری انتخابات سالم، قانونی و حداکثری تأکید می‌کند، در جهت همان تأکید رهبری مبنی بر شکل‌گیری حماسه سیاسی، با حضور مردم پای صندوق‌های رأی است
منصوری: سخنان روحانی نشان داد که دولت در بهره‌گیری از خرد جمعی در تصمیم گیری‌ها همه تلاش خود را به کار گرفته است و این از الزامات کارآمدی دولت و پاسخگویی به خواست مردم است
لاله افتخاری: در مجموع یک فضای آرامی در جامعه حاکم شده است با این حال گاه برخی مواضع و اظهار نظرها موجب تنش‌هایی در رسانه‌ها و فعالان سیاسی شده است
پورابراهیمی: سخنان رئیس جمهوری و تأکید وی بر خروج از رکود نشانه‌های مثبتی است از اینکه سیاست‌های ضد تورمی تعدیل و سیاست‌های ضد رکود برجسته‌تر شود
مرتضی گلپور
نشست خبری شنبه گذشته رئیس جمهوری با حضور نمایندگان رسانه‌های داخلی و خارجی، به اظهارنظرهای متفاوتی دامن زد. هر رسانه، فعال سیاسی یا نمایندگان مجلس، از جایگاهی که در سپهر سیاست یا فعالیت رسانه‌ای کشور به خود اختصاص داده است، بخشی از سخنان روحانی را برجسته‌تر دیده و به تأیید یا نقد آن پرداخت. آنچه در ادامه می‌خوانید، ارزیابی فعالان طیف‌های مختلف سیاسی است از فضا و محتوای نشست خبری شنبه گذشته روحانی.
زیباکلام: سوالات عمدتاً تعارفی
یک استاد دانشگاه تهران در ارزیابی خود از نشست خبری اخیر رئیس جمهوری، معتقد است که روحیه روحانی به گونه‌ای بود که می‌طلبید سؤالات جدی تری از او پرسیده شود، اما بجز چند سؤال، خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی، سؤالاتی را مطرح کردند که پاسخ آنها کاملاً مشخص بود و طبیعی بود که روحانی نیز چنان پاسخ‌هایی را به چنان سؤالاتی بدهد.
صادق زیباکلام در ادامه این ارزیابی به «ایران» گفت: بسیاری از رسانه‌ها این طور از روحانی پرسیدند که شما برای بهبود اوضاع، چه برنامه‌ها یا تلاش‌هایی را در دستور کار دارید. روشن است که رئیس جمهوری یا دولت برای بهبود اوضاع برنامه دارد و روشن است که چنین پرسش‌های کلیشه‌ای، پاسخ‌های کلیشه‌ای نیز به همراه دارد.
وی با بیان اینکه بسیاری از پاسخ‌هایی که ارائه شد، در خود سؤالات وجود داشت، اغلب سؤالات طرح شده در این نشست را بیشتر یک تعارف دانسته و اضافه کرد: مقصر این وضع، روحانی نیست، بلکه برخی خبرنگاران بودند که باید سؤالات جدی و واقعی می‌پرسیدند. هرچند برخی از خبرنگاران نیز نگران پیامدهای بعد از طرح سؤال هستند.
زیباکلام، سؤال از حصر را یکی از جدی‌ترین سؤالات طرح شده در این نشست دانست و گفت: این سؤال، صریح و سلیس بود و ابهام و پیچیدگی نداشت. یعنی روشن بود که درباره چه کسانی صحبت می‌شود یا چه وعده‌ها و قول‌هایی دوباره طرح می‌شود. وی ادامه داد: پاسخی که روحانی در این باره داد، پیام روشنی داشت، او به طور ضمنی گفت که من حصر را فراموش نکرده ام، اما این را هم گفت که باید به یاد داشته باشید که حل مسأله حصر، در حوزه اختیارات رئیس جمهوری نیست و تنها می‌توانم که تقاضا یا هماهنگی کنم که چرخ‌های حل این مسأله به حرکت بیفتد و بیشتر از این کاری از من ساخته نیست.
استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که اگر در نشست خبری رئیس جمهوری حضور داشتید، چه سؤالی می‌پرسیدید، گفت: از روحانی می‌پرسیدم که «گرچه تورم با شیب خوبی کاهش یافته و مردم ثبات، امنیت و آرامش اقتصادی را در زندگی خود مشاهده می‌کنند، اما آیا فکر نمی‌کنید که ریشه مشکلات اقتصادی ایران، نه در تحریم‌ها و فشار غربی‌ها، بلکه ناشی از اقتصاد فاسد و ناکارآمدی باشد که بر ایران حاکم است؟»
انبارلویی: حصر غیرقانونی نیست
رئیس دفتر سیاسی حزب مؤتلفه نیز در تحلیل نشست خبری رئیس جمهوری، به دو موضوع «لایحه برجام» و «حصر» اشاره و درباره آنها، نقدهایی را مطرح کرد.
محمدکاظم انبارلویی در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به طرح بحث حصر در نشست خبری رئیس جمهوری گفت: روحانی تأکید کرد که حصر نباید به مسأله‌ای دائمی تبدیل شود و کسی از این وضعیت سود نمی‌برد. باید پرسید، مگر آنچه تاکنون درباره حصر اتفاق افتاد، غیرقانونی بوده است، قطعاً غیرقانونی نبود.
این فعال سیاسی اصولگرا افزود: رئیس جمهوری باید در نظر داشته باشد که درواقع، این دشمنی سران فتنه به مردم و نظام است که دائمی شده است و اگر قرار است در مسأله حصر اتفاقی بیفتد، باید در موضع‌گیری آنان بیفتد. آنان همچنان بر موضع خود علیه انقلاب و نظام هستند و اگر روحانی می‌خواهد این مسأله را حل کند، باید قانونی را بیاورد که در آن وطن فروشی جرم نباشد یا اینکه مسأله «بغی» را از فقه برداریم.
انبارلویی سخنان رئیس جمهوری مبنی بر اینکه در «برجام»، چیزی امضا نشده که نیازمند ارائه به مجلس باشد را به معنای «دورزدن مجلس» و نادیده گرفتن «بهارستان» به عنوان «رأس امور»، از سوی روحانی ارزیابی کرد و افزود: نمی‌دانیم که رئیس جمهوری چه اصراری دارد که مجلس از این مسأله مهم برکنار باشد؟
به باور وی، آنچه توافق شده است، یا تفاهم است، یا مقاوله‌نامه یا هر عنوان دیگری که یک طرف آن، ظریف، وزیر امور خارجه و نماینده دولت در آن حضور داشت، از این رو رئیس جمهوری نمی‌تواند بگوید چیزی امضا نشده و لذا، نیازی به ارائه آن به مجلس نیست.
این در حالی است که در همین شرایط و برای چیزی که امضا نشده، ایران غنی‌سازی 20 درصدی خود را به کمتر از 5 درصد رسانده است یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید که ایران به تعهدات خود عمل کرده است. پرسش این است که اگر تعهد نیست، چرا ایران سخاوتمندانه خود را به اجرای آنها پایبند می‌داند. با توجه به این موارد است که مردم و نمایندگان آنان انتظار دارند بدانند که در مسأله برجام، چه چیزی اتفاق افتاده است.
حق شناس: تأکید مجدد روحانی بر اجرای بی‌تنازل قانون
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، این نکته که با وجود خوش نیامدن برخی‌ها، رئیس جمهوری بر اجرای بی‌تنازل قانون تأکید کرده است را از محورهای مهم این نشست خبری دانست و گفت: اینکه رئیس جمهوری به مردم یادآوری کرده است که وعده‌های انتخاباتی خود را پی می‌گیرد، از محورهای مهم دیگر بود، هرچند روحانی در این زمینه تأکید کرد که تحقق این وعده‌ها قدری به دراز کشیده، اما طرح و برنامه دارم و منتظر فرارسیدن زمان مناسب برای پرداختن به چنین موضوعاتی هستم. محمد جواد حق شناس؛ توجه به حقوق مردم و تلاش برای برگزاری انتخابات رقابتی را از دیگر محورهای مهم این نشست مطبوعاتی ارزیابی و اضافه کرد: این امر می‌تواند مهمترین سرفصل برگزاری یک انتخابات پرشور باشد. زیرا اگر انتخابات رقابتی نباشد، دیگر نمی‌توان عنوان «انتخاب» را به آن اطلاق کرد و انتخابات پرشور، نیازمند حضور همه سلایق سیاسی است تا حضور حداکثری مردم پای صندوق‌ها تضمین شود.
به باور این فعال سیاسی، تأکید روحانی بر برگزاری چنین انتخاباتی، در تداوم تأکیدی است که رهبر معظم انقلاب در نوروز سال 92 مطرح کردند. به عبارت دیگر، اینکه رئیس جمهوری بر برگزاری انتخابات سالم، قانونی و حداکثری تأکید می‌کند، در جهت همان تأکید رهبری مبنی بر شکل‌گیری حماسه سیاسی، با حضور مردم پای صندوق‌های رأی است.
منصوری: انتظار از روحانی برای گشایش در سیاست داخلی
یک عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت نیز برگزاری نشست خبری رئیس جمهوری با حضور رسانه‌ها را نشان دهنده اهتمام رئیس‌جمهوری به شنیدن نقدها و پرسش‌های محتمل رسانه‌ها دانست که واسطه افکار عمومی و دولت محسوب می‌شوند.
آذر منصوری، به «ایران» گفت: باوجود این، آنچه در نشست خبری اخیر رئیس جمهوری جلب توجه می‌کرد، تأکید روحانی به بهره‌گیری از نظر جمعی و بهبود روندهایی بود که از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، مبنای عمل و سیاستگذاری قرار گرفته است. به باور وی، سخنان روحانی نشان داد که دولت در بهره‌گیری از خرد جمعی در تصمیم گیری‌ها همه تلاش خود را به کار گرفته است و این از الزامات کارآمدی دولت و پاسخگویی به خواست مردم است که در زمان انتخابات، به عنوان یک مطالبه جدی از سوی مردم و رسانه‌ها مطرح شده بود. این درحالی است که ما در 8 سال پیش از این دولت، با یک دولت غیرپاسخگو مواجه بودیم.
منصوری با بیان اینکه محورهای مورد اشاره رئیس‌جمهوری در حوزه‌های داخلی و خارجی، نشان دهنده موفقیت دولت در این عرصه‌ها بود، بویژه در زمینه سیاست خارجی، توافق هسته‌ای باعث خروج پرونده ایران از شورای امنیت سازمان ملل شده است، اضافه کرد: تأکید رئیس جمهوری برای ایجاد شفافیت باهدف مقابله با فساد، برنامه محوری در اقتصاد به جای شخص محوری و تأکید بر اجرای قانون و در عین حال، تأکید بر تضمین سلامت انتخابات، و اجرای قانون در آن، به همراه بی‌طرفی دستگاه‌های مختلف، از محورهای مهم این نشست بود. این فعال سیاسی این را نیز اضافه کرد که باید در نظر داشت که تقویت و فراگیری احساس سلامت انتخابات می‌تواند زمینه ساز حضور و مشارکت حداکثری مردم در انتخابات باشد.
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران، انتظاری که پس از توفیقات اقتصادی و هسته‌ای از دولت وجود دارد را گشایش در عرصه سیاست داخلی دانست و گفت: با توجه به پرسشی که در جامعه مطرح است و در این نشست هم مطرح شد، انتظار می‌رود با توجه به اختیارات و محدوده سیاست‌های دولت و حفظ آرامش و ثبات کشور، برخی مسائل سیاسی، با سرعت بیشتری حل شود. منصوری، در پایان خاطرنشان کرد: موضوعی که در این نشست مطرح نشد و مورد سؤال هم واقع نشد، حقوق شهروندی است که در دولت یازدهم مطرح شد که به نظر می‌رسد دولت باید برای ایجاد ضمانت‌های اجرایی این منشور، تلاش‌های بیشتری انجام بدهد.
محبیان: این نشست‌ها برنامه‌ریزی دقیق می‌خواهد
یک فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌و‌گو با «ایران» عنوان کرد که نظر چندان انتقادی نسبت به ترکیب سؤالات و مدیریت نشست دارد، زیرا مطالب و محورهای ثابت در نشست‌های مختلف، دائم تکرار می‌شود. امیر محبیان، در تشریح این دیدگاه خود گفت: در نشست‌های خبری متعددی که از سوی رئیس جمهوری برگزار شد، حضور داشتم. به همین دلیل احساس می‌کنم اگر همه صحبت‌هایی که در این نشست‌ها مطرح شده است را جمع بندی کنیم، می‌توان گفت که مطالب مطرح شده در این نشست‌ها، محورهایی است که دائماً درحال تکرار شدن است.
وی اضافه کرد: معتقدم رئیس جمهوری و افرادی که چنین نشست‌هایی را مدیریت و برگزار می‌کنند، ابتدا باید بررسی کنند که هدف از برگزاری چنین نشست‌هایی انتقال چه اطلاعاتی به مردم و رسانه‌هاست و برای تحقق این هدف نیز برنامه‌ریزی کنند. اما شرایط فعلی، تنها مؤید این است که نشست، برای نشست برگزار شده و بیشتر در حد رفع تکلیف برگزار می‌شود.
محبیان، برگزاری نشست‌هایی در این سطح را نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، حتی برای کلمات و انتخاب کلمات هدفمندی برای تأمین اهداف دولت دانست.
همان طوری که رئیس جمهوری درباره برخی طرح‌های دولت سخن گفت، در این نشست‌ها باید به یک یا دو مسأله فکری جامعه پاسخ کامل داده شود، در غیر این صورت، تکرار اینکه می‌خواهیم کاری بکنیم کفایت نمی‌کند، درحالی که هیچ پرونده خاتمه داده شده، ارائه نمی‌شود.
لاله افتخاری: وظیفه دولت اجرای قانون است
لاله افتخاری رئیس فراکسیون زنان مجلس هر چند نشست خبری رئیس جمهوری را کامل ندیده، اما از انعکاس آن در رسانه‌ها این گونه برداشت کرده که مهمترین محور تأکیدات روحانی توجه به قانون بوده است. نماینده تهران در مجلس به خبرنگار «ایران» گفت: رئیس جمهوری مسئول اجرای قانون است و با توجه به سوگندی هم که در ابتدای شروع به کار یاد کرده است، انتظاری جز این نیست که دولتمردان و در رأس آنها رئیس جمهوری اهتمام ویژه‌ای به اجرای قانون داشته باشند چرا که اساساً وظیفه آنها عمل به قانون است. وی افزود: اگر چه ممکن است انتقادهایی هم گاه نسبت به برخی قوانین وجود داشته باشد، اما مجریان حق انتخاب گزینشی قوانین را ندارند و در صورتی که نسبت به بعضی قوانین انتقاد دارند از شیوه‌های تعریف شده قانونی در جهت اصلاح آن می‌توانند عمل کنند.
این عضو مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی ادامه داد: عملکرد دولت یازدهم در حوزه توجه به قانون و عمل به آن قابل دفاع است با این حال انتظار می‌رود قوانین مصوب مجلس توسط رئیس‌جمهوری ابلاغ شود و همانند قانون امر به معروف و نهی از منکر نشود که در پی تأخیر رئیس دولت، رئیس مجلس آن را ابلاغ کرد. افتخاری این بخش از سخنان روحانی را که بر تلاش دولت برای استقرار آرامش در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی اشاره داشت، نیز پذیرفت و گفت: در مجموع یک فضای آرامی در جامعه حاکم شده است با این حال گاه برخی مواضع و اظهار نظرها موجب تنش‌هایی در رسانه‌ها و فعالان سیاسی شده است. به گفته وی از بیان برخی اظهار نظرها که منجر به زیر سؤال رفتن بعضی نهادها همچون شورای نگهبان و مجلس می‌شود باید پرهیز شود.
پورابراهیمی: اولویت سیاست‌های ضد رکود
محمد رضا پورابراهیمی عضو هیأت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس هم بنا بر حوزه کاری خود توضیحات اقتصادی رئیس جمهوری را مورد توجه قرار داد و به خبرنگار «ایران» گفت: سخنان آقای روحانی به نوعی اشاره به همان دغدغه‌های کارشناسان اقتصادی داشت و اینکه دولت در مهار و کاهش تورم کارنامه خوبی داشته است. نماینده کرمان افزود: با این حال نکته‌ای که کارشناسان اقتصادی تأکید دارند این است که همزمان بحث خروج از رکود هم باید مورد توجه بیشتر باشد تا با کاهش تورم و رونق اقتصادی تعادلی در بازار اقتصادی حاصل شود. به گفته این نماینده اقتصادی مجلس، سخنان روز شنبه رئیس جمهوری و تأکید وی بر خروج از رکود نشانه‌های مثبتی است از اینکه سیاست‌های ضد تورمی تعدیل و سیاست‌های ضد رکود برجسته‌تر شود. پورابراهیمی ادامه داد: این سخنان آقای رئیس جمهوری قاعدتاً باید ناظر بر اقداماتی باشد که دولت در آینده برای خروج از رکود برنامه‌ریزی کرده است و این نوید بخش اتفاقات خوب برای اقتصاد کشور است که سیاست‌های ضد رکود در اولویت قرار بگیرد.
یوسفیان ملا: هدف‌گذاری دولت برای انتخابات رقابتی‌تر
عزت‌الله یوسفیان‌ملا عضو کمیسیون برنامه و بودجه، نشست خبری رئیس جمهوری را به منزله تشریح کارنامه و عملکرد دولت توسط آقای روحانی خواند و گفت که این اقدام مفیدی است. نماینده آمل در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» سخنان انتخاباتی روحانی و بخصوص تأکید وی بر برابری همه در برابر قانون را مورد توجه بیشتر دانست. او افزود: در طول عمر جمهوری اسلامی همواره مسئولان و نهادهای نظام بر مشارکت حداکثری مردم در انتخابات تأکید داشته‌اند و به نوعی انتخابات تبدیل به رفراندوم شده است.
این نماینده مجلس ادامه داد: بر همین اساس هم در هر دوره‌ای که مشارکت مردمی درصدی کمتر می‌شود رسانه‌های بیگانه و مخالف نظام آن را برجسته و فضا‌سازی می‌کنند که اعتماد مردم به نظام کم شده است. یوسفیان‌ملا با طرح این پرسش که مشارکت حداکثری چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ پاسخ داد: زمانی که مردم احساس کنند رأی آنها بدرستی خوانده می‌شود و هیچ شائبه و ان قلتی درباره آن وجود ندارد. در حقیقت مردم باید به برگزار‌کنندگان انتخابات اعم از مجریان و ناظران اعتماد کنند و هر چه این حس اعتماد بیشتر باشد، انتخابات هم پر رونق‌تر و رقابتی‌تر خواهد بود.
وی ادامه داد: سخنان رئیس جمهوری در نشست خبری خود و تأکید ایشان بر اجرای قانون در انتخابات و برابری همه در برابر قانون، اطمینان بخشی به مردم بود و یادآوری موضع رهبر معظم انقلاب که رأی مردم را «حق الناس» خوانده‌اند. به گفته وی اقدامات دولت و مشخصاً وزارت کشور بیانگر آن است که آنها در صدد فراهم کردن بستر لازم برای انتخابات سالم و رقابتی با مشارکت حداکثری هستند. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه، سخنان اقتصادی روحانی را نیز قابل دفاع خواند و تأکید کرد: روحانی بدرستی تلاش کرده تا ابتدا یک فضای آرامی را در کشور حاکم کند چون تا چنین فضایی وجود نداشته باشد، هیچ کار مهمی هم صورت نمی‌گیرد.
حیدرپور: نیازی به لایحه برجام نیست
عوض حیدرپور عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هر چند نشست خبری مورد اشاره را ندیده است اما از اظهار نظر رئیس جمهوری مبنی بر اینکه نیازی به ارائه لایحه برجام نیست آگاه شده است. حیدرپور به خبرنگار «ایران» گفت که با این نظر و استدلال رئیس جمهوری موافق است بخصوص که برجام اساساً توافقنامه و معاهده بین‌المللی نیست و یک برنامه است که به گفته آقای روحانی امضای رئیس جمهوری هم زیر آن نیست که بخواهد مشمول اصل 125 قانون اساسی شود. به گفته وی همین مقدار که مجلس این برنامه اقدام مشترک را بررسی می‌کند کفایت دارد و نیازی به ارائه لایحه از سوی دولت نیست.
نمایی از نشست خبری روحانی
محمد سلطانی فر
کارشناس رسانه
در نشست خبری اخیر رئیس جمهوری، چند سؤال خوب مطرح شد، اما نوع سؤالات برخی خبرنگاران هم چندان تازگی نداشت. این نکته، هم در سؤالات برخی خبرنگاران خارجی و شماری از خبرنگاران داخلی قابل مشاهده بود و از سؤالات چالشی کمتر نشانی بود؛ گویی، برخی خبرنگاران دقایقی قبل از عزیمت به محل برگزاری نشست، چند سؤال کوتاه را با سردبیران خود هماهنگ کرده بودند و حتی بدون توجه به سؤالات خبرنگاران پیش از خود، همان سؤالات مشخص شده را دوباره مطرح کردند. نمایندگان رسانه‌های خارجی هم عملکرد بهتری نداشتند. به عنوان نمونه، خبرنگار چین از روابط چین و ایران پرسید و خبرنگار رسانه جمهوری آذربایجان، همین سؤال را تنها با جابه‌جایی آذربایجان و چین از روحانی پرسید و هر دو این سؤالات کلیشه‌ای نیز پاسخی کلیشه‌ای دریافت کردند. در واقع، سوای چند سؤال قابل توجه و خوب، بقیه سؤالات از جنسی بود که خروجی آنها منجر به استخراج پاسخ جدیدی نشد و جای سؤالات برآمده از یک کار تحقیقاتی و میدانی هم خالی بود و حتی خبرنگار حوزه جوانان نیز سؤال کلیشه‌ای درباره حوزه جوانان پرسید و جوابی کلیشه‌ای نیز شنید.
باید امیدوار بود تعداد پرسش‌های دقیق و به روز رسانه‌ها و خبرنگاران در نشست‌های آینده افزایش یابد تا فرصت گفت‌و‌گو با رئیس جمهوری به رخدادی جذاب‌تر تبدیل شود. تدابیری مانند پاسخگویی ایستاده رئیس جمهوری به پرسشگران و ارائه پاسخ‌های کوتاه و مستقیم به سؤالات که امکان مشارکت رسانه‌های بیشتری را فراهم می‌کند و استقرار خبرنگاران در صندلی‌های ردیف اول سالن، از نکاتی است که می‌تواند به ارتقای بیشتر سطح این نشست‌های خبری یاری رساند.
منبع:روزنامه ایران