رمضان از واژه ی رمضاء به معنای شدت حرارت گرفته شده و به معنی سوزانیدن است زیرا در این ماه گناهان انسان بخشیده می شود. پیامبر اکرم(ص) درباره ی دلیل نامگذاری این ماه می فرمایند:«ماه رمضان به این نام خوانده شده است، زیرا گناهان را می سوزاند.» بر پایه ی این روایت در ماه مبارک رمضان، گناهان بندگان آمرزیده و توبه آنان پذیرفته می شود.
رمضان تنها ماه قمری محسوب می شود که نامش در قرآن برده شده و در میان مسلمانان از اهمیت و جایگاه بالایی برخوردار است. چنانکه پیامبر اکرم(ص) درباره ی ارزش و برتری این ماه فرموده اند: «اگر بنده ارزش ماه رمضان را بداند، آرزو می کند که سراسر سال، رمضان باشد.»
ماه رمضان به دلیل نزول قرآن مجید در آن و ویژگی هایی که دارد در میان ماه های سال قمری برترین است و به همین علت پروردگار می فرمایند: «ماه رمضان ماهی است که قرآن برای هدایت انسان ها در آن نازل شده است.»
ماه رمضان در کشورهای اسلامی با آداب و رسوم خاص خود برگزار می شود و ایرانیان نیز همچون دیگر مسلمانان جهان به احترام فرا رسیدن این ماه به سنت پیشینیان خود با تطهیر فضای خانه و مسجدها، زدودن گرد وغبار، به پیشواز رفتن(روزه گرفتن یک روز قبل از آغاز این ماه) و آماده ساختن روح و جسم خود، از سفره ی بی انتهای رحمت پرودگار خویش اطعام می کنند.
دین مبین اسلام به 2 بعد جسمانی و روحانی انسان توجه ویژه ای دارد. روزه نیز از نظر جسمی و بهداشتی، فردی و اجتماعی، اخلاقی و معنوی دارای مزیت های فراوانی است.
این ماه در واقع هنگامه ی انسان سازی و خودسازی محسوب می شود. قرآن کریم نیز همیشه انسان را به این امر فرمان می دهد و می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید، به خودتان بپردازید. هر گاه شما هدایت یافتید، آن کس که گمراه شده است به شما زیانی نمیرساند.»
انجام آداب و رسوم ماه رمضان همچون تلاوت قرآن، شب زنده داری، خواندن نمازهای نافله، مراقبت از گوش و چشم و زبان، استغفار کردن، دعا خواندن، ذکر گفتن، تدبر در آیات قرآن، شب زنده داری های شب های قدر و ... بسیار ثواب دارد و برای تزکیه ی نفس انسان بسیار موثر است.
روزه تنها امساک از خوردن نیست بلکه روزه یک انقلاب درونی است که سازندگی فرد را به دنبال دارد در واقع روزه ای مقبول درگاه الهی محسوب می شود که فرد همراه با ترک غذا و آب از تمام گناهان، نافرمانی ها، آزارها و... دست بشوید و تمام اعضای او روزه دار باشد.
امام صادق(ع) درباره ی آداب روزه می فرماید: «همانا روزه فقط خودداری از طعام و شرب نیست، بلکه برای آن شرایطی است که باید رعایت کنی. پس هرگاه روزه گرفتید، زبان خود را از دروغ باز دارید و چشمانتان را از حرام بپوشانید و منازعه و دعوا نکنید و به همدیگر حسادت نورزید و غیبت نکنید و به زیردستان و خدمتگزاران، ظلم و ستم ننمایید و از یاد خدا غافل نشوید و نماز را فراموش نکنید»
اینک رمضان، بهار دل ها آرام آرام از راه می رسد و شادی و سرور در این گیتی پهناور جاری می شود و بندگان پروردگار بی همتا در میهمانی خداوندگار خویش حضور می یابند تا از رحمت، برکت و لطف بی پایانش بهره برند و به خلوص واقعی دست یابند و روح تشنه ی خویش را سیراب سازند.
در پایان به بهانه ی حلول ماه مبارک رمضان بر گزیده ای از سخنان بزرگان دین اسلام مروری کوتاه داریم:
* حضرت محمد(ص): روزه سپری در برابر آتش است.
* حضرت فاطمه(س) : خداوند روزه را برای استواری اخلاص، واجب فرمود.
* حضرت علی(ع): بر شما باد در ماه رمضان به بسیاری استغفار و دعا.
* امام باقر(ع): هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است.
* امام صادق(ع): از کودکان روزه بخواهید هنگامی که نه سال شد البته به قدر تواناییش، پس اگر توانست تا ظهر یا بعد از ظهر تحمل کند تا این زمان روزه بدارد و هر گاه گرسنگی و تشنگی بر او غلبه کرد افطار کند.
منبع:ایرنا