طرح مهارت آموزی به دانش آموزان مقطع متوسطه اول با مشارکت آموزش و پرورش و کانون‌های فرهنگی هنری مساجد می‌تواند تاثیرات زیرساختی بر رفع مشکل بیکاری داشته باشد.
به گزارش تابناک قم، چند سال پیش یکی از مسئولان رده بالای کشور بیان اینکه مشکل ما نقدینگی و نبود کار نیست، بی مهارتی بیکاران را علت مشکل اشتغال کشور عنوان کرد که این اظهار نظر با اعتراض‌ها و واکنش‌های زیادی همراه شد.
هرچند که نمی‌توان تنها علت مشکل بیکاری را بی‌مهارتی دانست اما قطعا تخصص و یا آشنایی نداشتن با هیچ کار و حرفه‌ای از دلایل مهم این معضل است چرا که هر مرکزی به دنبال نیروهایی است که توانایی‌های حوزه مربوط خودشان را داشته باشد و از طرفی سن بیکاران معمولا به آنها اجازه یادگیری یک مهارت از صفر را نمی‌دهند پس برای پیشگیری از بیکاری در سنین بالا باید مسئله مهارت‌آموزی را از سنین پایین‌تر آغاز کرد که دوران نوجوانی بهترین زمان برای این کار است.
نوجوانی را می‌توان طلایی‌ترین دوره زندگی نامید چون یک نوجوان از طرفی از لحاظ فکری و توانمندی به سطح نسبتا مطلوبی رسیده و از طرفی دیگر وقت آزاد فراوانی برای انجام کاری در سطح حرفه‌ای دارد.
پس با توجه به اینکه یکی از دلایل بیکاری، استفاده نکردن از دوره طلایی نوجوانی برای کسب مهارت است، به نظر می‌رسد وجود برنامه مهارت‌آموزی منسجم و مستمر برای دانش‌آموزان از آغاز مقطع تحصیلی متوسطه تا مرحله دریافت دیپلم می‌تواند گام بلند و موثری برای متخصص شدن یک نوجوان در یک مهارت باشد که در اینجا منظور از متخصص شدن، به طور دقیق «توانایی کسب درآمد از آن مهارت» است. مهارتی که می‌تواند در هر زمینه‌ای از جمله فنی، هنری، کامپیوتری و نرم‌افزاری باشد.
به بیانی دیگر اگر یک نوجوان دو امر درس و کسب مهارت را به موازات هم پیش ببرد و برای خستگی در کردن سراغ تفریح برود می‌تواند در سال‌های اول ورود به جوانی شخص مفیدی برای خود و جامعه باشد اما متاسفانه در حال حاضر زندگی نوجوانان به ترازویی تبدیل شده که یک کفه‌اش درس و کفه دیگرش تفریح است و چه بسا کفه دوم سنگین‌تر از اولی باشد.
در این خصوص حمیدرضا بیگدلی دبیر کانون کارآفرینان قم با تاکید بر لزوم آموزش کارآفرینی به دانش آموزان دبستانی گفت: آموزش فرهنگ کار، مهارت و کارآفرینی باید در دوران ابتدایی صورت بگیرد تا ذهن کودک از همان ابتدا با این مباحث آشنا شود و در جوانی به مشکل بیکاری برنخورد.
وی با اشاره به فعالیت های مدارس دنیا در این زمینه تصریح کرد: مدارس دنیا از فعالیت‌های علمی صرف به توسعه کارآفرینی روی آورده‌اند و مباحث مربوط به این زمینه را به دانش آموز می‌آموزند درحالی که این تحول هنوز در مدارس ایران رخ نداده است.
مهدی حکیمیان 16 ساله یکی از نوجوانانی است که با یادگیری برنامه نویسی سایت و اپلیکیشن توانسته است موفقیت‌های خوبی در این زمینه کسب کند.
وی در گفتوگو با خبرنگار فارس در قم گفت: از 10 سالگی که در جشنواره وبلاگ نویسی دفاع مقدس یزد مقام کوچک‌ترین وبلاگ نویس را کسب کردم تا کنون به طور تخصصی در زمینه نرم افزارهای رسانه‌ای و برنامه نویسی فعالیت می‌کنم.
حکیمیان افزود: تاکنون چندین سایت و اپلیکیشن طراحی کرده‌ام که همگی با استقبال خوب مخاطبان مواجه شده‌اند و علاوه بر آن کارهای سفارشی بسیاری انجام داده‌ام.
کانون‌های مساجد؛ مراکز قدرتمند مهارت آموزی به نوجوانان
طرح ایده مهارت‌آموزی به نوجوانان به معنای گنجاندن آن در سیستم آموزش و پرورش نیست بلکه باید از ظرفیت‌های دیگر همچون کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد استفاده کرد که البته حضور نوجوان در کانون‌ها منوط به ترغیب توسط مدرسه و خانواده است.
این کانون‌ها می‌توانند با سازماندهی نیروها و تشکیل واحدهای تخصصی همچون کلیپ سازی، نشریه نگاری، اینفوگرافیک و برگزاری دوره‌های آموزشی زمینه یادگیری و پیاده‌سازی آموخته‌ها را برای نوجوانان فراهم کنند.
یکی از ظرفیت‌های کانون‌های مساجد برگزاری دوره‌های آموزشی با حداقل قیمت است. در این ارتباط مهدی مسلمی‌فر مسئول کانون فرهنگی هنری شهید عماد مغنیه در گفتوگو با خبرنگار فارس در قم گفت: کانون‌های مساجد به دلیل داشتن فضا و نیروهای رایگان می‌توانند دوره‌های مختلفی را با قیمت بسیار پایین‌تر نسبت به سایر مراکز برگزار کنند.
وی افزود: به عنوان مثال دوره‌هایی که ما برگزار می‌کنیم به‌رغم استفاده از بهترین اساتید و آموزش کامل تمام مراحل یک رشته، با یک دهم قیمت نسبت به دیگر موسسات اجرا می‌شوند.
حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا ارباب سلیمانی دبیر ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور در گفتوگو با خبرنگار فارس در قم گفت: من معتقد هستم که هر محصلی در کنار تحصیل باید یک پیوست کارآفرینی داشته باشد یعنی مهارت‌هایی را کسب کند که منجر به کارآفرینی شود.
وی افزود: اگر این کار را از همان دوره‌های ابتدایی و راهنمایی برای دانش آموزان کلید بزنیم و آنها را به مهارتی که هم مورد علاقه ایشان باشد و هم جامعه به آن نیاز داشته باشد سوق دهیم می‌توانیم کارآفرینی را در جامعه نهادینه کنیم.
ارباب سلیمانی با اشاره به مزیت‌های این طرح ابراز کرد: خوبی این طرح این است که اگر فرد با تحصیل و درس نتوانست به شغل مطلوبی برسد بتواند با کمک آن مهارتی که کسب کرده برای خود و جامعه مفید باشد.
وی یکی از راه‌های اجرای طرح را مورد توجه قرار داد و گفت: باید لیستی از اولویت‌های شغلی مورد نیاز جامعه تهیه کنیم و با مشاوره دادن به نوجوان او را در انتخاب مهارت صحیح کمک کنیم تا این طرح قابلیت اجرا پیدا کند.
علی سالاریان 19 ساله یکی از افرادی است که با یادگیری نرم افزارهای رسانه‌ای در دوره‌های آموزشی کانون‌های مساجد توانست به مهارت‌هایی در زمینه کلیپ سازی و انیمیشن سازی دست پیدا کند.
وی در گفتوگو با خبرنگار فارس در قم گفت: از 14 سالگی با حضور در کانون فرهنگی هنری مسجد و آشنایی با نرم افزارهای رسانه‌ای به این حوزه علاقمند شدم و بعد از شرکت در دوره‌هایی که در کانون برگزار شد توانستم در زمینه کلیپ سازی و انیمیشن سازی فعالیت کنم که برخی از این انیمیشن‌ها تاکنون در صدا و سیما پخش شده‌اند.
سالاریان با اشاره به فواید فراوان حضور نوجوانان در کانون‌های مساجد اظهار کرد: عامل اصلی موفقیت من در این زمینه فعالیت در کانون است بنابراین به نوجوانان توصیه می‌کنم که حضور در کانون‌های مساجد را جدی بگیرند و آن را به چشم فضایی برای پر کردن اوقات فراغت نبینند بلکه نگاهشان به کانون باید به عنوان مرکز مهارت آموزی و کار آفرینی باشد.
در گذشته مبحثی به نام «غنی سازی اوقاف فراغت» وجود داشت اما نوجوان عصر حاضر دیگر چیزی به اسم اوقات فراغت ندارد. بازی‌هایی که ذهن نوجوان درگیرشان است دیگر از فوتبال و گل کوچک عبور کرده به پدیده‌ای بسیار اعتیادآور و وقت گیر به اسم شبکه‌های اجتماعی موبایل رسیده است. ظهور موج‌های برنامه ریزی شده غربی همچون «سلفی»، «چالش» و«دابسمش» نیز اولویت‌های یک نوجوان را از نشان دادن توانایی‌ها به نشان دادن تصاویر خود تغییر داده و کار را مشکل‌تر کرده است.
همچنین «لایک»، «کامنت» و «فالوئر»هایی که توسط دیگران نثارش می‌شوند را به منزله «تایید» تلقی می‌کند و او را برای ادامه این مسیر مصمم‌تر می‌سازد.
ریشه این معضل در این است که نوجوان بیش از آنکه به معنا توجه کند به سبک توجه می‌کند و جذابیت‌های سبک‌ها او را به دنبال خود می‌کشانند.
حجت الاسلام علیرضا پناهیان در این زمینه می‌گوید: نوجوان‌ها قبل از معنا و آثار هر رفتاری به سبک آن توجه می‌کنند. یک نوجوان قبل از اینکه فکر کند که مثلا اگر مویش را مطابق فلان مدل بزند چه معنایی خواهد داشت، ممکن است جاذبه‌های یک مدل او را مورد تاثیر قرار دهد بنابراین ممکن است نوجوان یک سبک گفتاری یا رفتاری را بدون آنکه به هویت و معنای عمیق آن سبک رفتار فکر کند، برای زندگی خودش انتخاب کند وانگهی جدید بودن و مبالغه آمیز بودن دو ویژگی مهم در انتخاب سبک‌ها در میان نوجوانان است.
اگر همه مسئولین را متقاعد کردیم که طرح مهارت آموزی به دانش آموزان را در مقطع راهنمایی اجرا کنند مانع بزرگتری که بر سر راه قرار دارد سر به راه نشدن خود نوجوان است. به بیان دیگر مسئله این است که چگونه یک نوجوان را متقاعد کنیم که باید به حدود 20 سالگی که رسید درآمد مالی داشته باشد؟
یکی از این راه‌ها استفاده از ظرفیت «روحیه تقلید از همسالان» در نوجوان است. این روحیه از برجسته‌ترین ویژگی‌های هر نوجوانی است به گونه‌ای که اگر ببیند بیشتر همسالانش سراغ چیزی بروند او نیز با علاقه سراغ آن می‌رود بنابراین اگر بتوان با ایجاد جوی مثبت عده‌ای از نوجوانان را سمت مهارت آموزی سوق داد، آوردن بقیه آنها به این وادی کار آسانی خواهد بود به ویژه اگر تاثیرات و ثمراتش را به صورت ملموس مشاهده کنند.
کار دیگری که در این راستا باید انجام داد و البته مختص به این مسئله نیست، شخصیت دادن به نوجوان است. تا وقتی که با نوجوان همچون کودک رفتار شود او خودش را کودک فرض می‌کند اما اگر او را متوجه ظرفیت‌های بزرگش کنیم مسئله حرف‌شنوی را در او تقویت کرده‌ایم.
آیت الله سید علی حسینی‌اشکوری در این خصوص به خبرنگار فارس در قم گفت: استقلال طلبی از ویژگی‌های یک نوجوان است بنابراین والدین نباید نظامی رفتار کنند و همواره به جای او تصمیم بگیرند بلکه باید مانند یک مشاور، راه‌های درست را به او نشان دهند و تنها در موقعیت‌هایی که خطر جدی فرزندشان را تهدید کرد وارد عمل شوند.
وی افزود: این کار سبب می‌شود نوجوان احساس شخصیت کند و خود را در نظر دیگران ارزشمند بداند در نتیجه راحت‌تر می‌توان او را از فضای کودکانه خارج کرد.
بر این اساس می‌توان گفت حل مشکل بیکاری در گرو نگاه ریشه‌ای به این موضوع و سرمایه گذاری بر نوجوانان است و ایجاد رابطه هماهنگ و تنگاتنگ بین وزارت آموزش و پرورش و ستاد دبیرخانه کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد و تدوین برنامه‌های بلند مدت و از همه مهم‌تر توجیه خانواده‌ها و خود نوجوانان می‌تواند عامل نجات کشور از این قصه پر غصه باشد.
با توجه به فراهم بودن ظرفیت اجرای این طرح، در صورتی که مسئولان و خانواده‌ها با اندکی همت، نوجوانان را به سمت حضور در کانون‌های فرهنگی هنری تشویق کنند و از طرفی مسئولین این کانون‌ها با افزودن برنامه‌ها و آموزش‌های مهارتی به جای تمرکز صرف بر کلاس‌های قرآنی و امثال آن، می‌توان به داشتن چشم‌اندازی خوب برای حل معضل بیکاری در سال‌های آینده امید داشت.
منبع: فارس
